Τα επιμέρους ζητήματα που εντάσσονται στον πυρήνα της επιμέλειας του ανηλίκου, για τα οποία προβλέπεται η υποχρεωτική συναπόφαση των γονέων του, είναι: α) η ονοματοδοσία του ανηλίκου, β) η επιλογή θρησκεύματος, γ) ζητήματα της υγείας του ανηλίκου εκτός από τα επείγοντα και τα εντελώς τρέχοντα και δ) ζητήματα εκπαίδευσης με αποφασιστική επιρροή στο μέλλον του ανηλίκου. Ειδικότερα πλέον υποχρεωτικά συναποφασίζονται από τους γονείς του ανηλίκου όλα τα ζητήματα που αφορούν την υγεία του (και όχι π.χ. μόνο σοβαρές ιατροχειρουργικές επεμβάσεις) εκτός από τα εντελώς τρέχοντα και τα επείγοντα. Η αιτιολογία για την πρόβλεψη τόσο διευρυμένης συναπόφασης των γονέων είναι ότι οι επιλογές σε θέματα υγείας, ακόμη και όταν δεν αφορούν περιστάσεις ιδιαίτερης βαρύτητας, έχουν τη γενική τάση να επιδρούν αποφασιστικά, ενδεχομένως και κατά τρόπο μη αναστρέψιμο, στη ζωή και την εξέλιξη του ανθρώπου.

Σύμφωνα με αποφάσεις Δικαστηρίων[1], οι αναφερόμενες στο άρθρο 1516 παρ. 1 Α.Κ. πράξεις [συνήθεις πράξεις επιμέλειας του προσώπου του τέκνου που αφορούν στην καθημερινότητα του παιδιού (λ.χ. επιλογές διατροφής, ένδυσης και ψυχαγωγίας, ωράριο μελέτης και ύπνου, επίσκεψη σε φίλο ή συγγενή, μεταφορά του σε δραστηριότητα κλπ.), τρέχουσα διαχείριση περιουσίας του (λ.χ. επιδιόρθωση πραγμάτων που ανήκουν στο παιδί κλπ.), πράξεις με επείγοντα χαρακτήρα (λ.χ. θέματα υγείας όπως χορήγηση αντιπυρετικού, μεταφορά στο νοσοκομείο σε περίπτωση τραυματισμού κλπ.), λήψη δήλωσης βούλησης απευθυντέα προς το τέκνο] διενεργούνται από τον γονέα με τον οποίο διαμένει το παιδί, έστω και προσωρινά, β) οι πράξεις του άρθρου 1519 παρ. 1 Α.Κ. [επιλογή θρησκεύματος, ζητήματα που αφορούν την ιθαγένεια, ζητήματα υγείας (λ.χ. χειρουργικές επεμβάσεις, εμβολιασμός), εκτός από τα επείγοντα και εντελώς τρέχοντα θέματα υγείας, ζητήματα εκπαίδευσης που επιδρούν αποφασιστικά στο μέλλον του (λ.χ. επιλογή μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού σχολείου, επιλογή σχολείου, ξένης γλώσσας, αριθμού ή προτεραιότητας εκμάθησης ξένων γλωσσών, επιλογή ειδικού παιδαγωγού κλπ.), μεταβολή του τόπου διαμονής του που επιδρά ουσιωδώς στο δικαίωμα επικοινωνίας] συναποφασίζονται και διενεργούνται από κοινού από αμφότερους τους συνασκούντες τη γονική μέριμνα γονείς, και γ) οι πράξεις ενδιάμεσης κατηγορίας, λ.χ. η επιλογή του επαγγελματία ή του συγγενικού προσώπου που θα επιβλέπει το παιδί κατά την απουσία του γονέα, η επιλογή των εξωσχολικών δραστηριοτήτων (π.χ. αθλητικών και καλλιτεχνικών, όχι όμως εκπαιδευτικών που επιδρούν αποφασιστικά στο μέλλον του), αποφασίζονται από τον ασκούντα την επιμέλεια γονέα, κατόπιν προηγούμενης άτυπης ενημέρωσης του έτερου γονέα.

Επιπροσθέτως, ο εμβολιασμός του παιδιού δεν αποτελεί τρέχον ζήτημα λόγω του αναπτυσσόμενου αντιεμβολιαστικού κινήματος, αλλά και της συζήτησης σε σχέση με τα εμβόλια για τη νόσο Covid-19. Επομένως, εφόσον ο γονέας στον οποίο έχει ανατεθεί αποκλειστικά η επιμέλεια, είναι αντίθετος στον εμβολιασμό του παιδιού, ενώ ο άλλος γονέας διαφωνεί, θα αποφασίσει το Δικαστήριο με βάση το συμφέρον του παιδιού, κατ` άρθρο 1512 ΑΚ (βλ. Φουντεδάκη, Το νέο δίκαιο των σχέσεων γονέων και παιδιών, Οι αλλαγές που επέφερε στον Αστικό Κώδικα ο ν. 4800/2021, σ. 71,72). Πρέπει, δε, να σημειωθεί ότι οι ανήλικοι ασθενείς δεν συναινούν οι ίδιοι στην υποβολή τους σε ιατρικές πράξεις, αλλά η εξουσία για συναίνεση σε ιατρικές πράξεις ανήκει στους ασκούντες τη γονική τους μέριμνα γονείς τους. Άλλωστε δε, στις διατάξεις του άρθρου 12 §§ 1 και 2 περ. β` υποπερ. αα` του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας (ν. 3418/2005) ορίζεται ότι «Ο ιατρός δεν επιτρέπεται να προβεί στην εκτέλεση οποιασδήποτε ιατρικής πράξης χωρίς την προηγούμενη συναίνεση του ασθενή» και «αν ο ασθενής είναι ανήλικος, η συναίνεση δίδεται από αυτούς που ασκούν τη γονική μέριμνα ή έχουν την επιμέλειά του»[2].

Αγγελική Λιγοψυχάκη, δικηγόρος

email: [email protected]

[1] Βλ. 5400/2022 και 2792/2022 ΜΠΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, δημοσιευμένες σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ

[2] Βλ. 5763/2022 ΜΠΡ ΑΘΗΝΩΝ, δημοσιευμένη σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ