Σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 926 παρ. 1 ΑΚ, αν από κοινή πράξη περισσότερων προήλθε ζημία ή αν για την ίδια ζημία ευθύνονται παράλληλα περισσότεροι, ενέχονται σε ολόκληρο.
Κατά δε την διάταξη του άρθρου 927 ΑΚ, εκείνος που κατά το προηγούμενο άρθρο κατέβαλε ολόκληρη την αποζημίωση, έχει δικαίωμα αναγωγής κατά των λοιπών. Η παραπάνω διάταξη ρυθμίζει τη δυνατότητα που έχει εκείνος από τους περισσότερους συνοφειλέτες, που κατέβαλε όλη την αποζημίωση, να στραφεί κατά των άλλων συνοφειλετών και να απαιτήσει από αυτούς να αναλάβουν μέρος ή και όλη την αποζημίωση (δικαίωμα αναγωγής).
Το τελευταίο άρθρο ρυθμίζει την εσωτερική σχέση μεταξύ των κατά το άρθρο 926 συνυποχρέων, ανεξαρτήτως του είδους της ευθύνης καθενός από αυτούς. Η διάταξη αναφέρει μεν ρητώς τη συνηθέστερη περίπτωση, κατά την οποία οι συνοφειλέτες ευθύνονται όλοι από πταίσμα, πλην όμως εφαρμόζεται και όταν ευθύνονται όλοι αντικειμενικά ή μερικοί αντικειμενικά και μερικοί υποκειμενικά ή μερικοί υποκειμενικά και μερικοί και υποκειμενικά αλλά και αντικειμενικά (βλ. ΑΠ 561/2009, ΕφΑθ 3148/2013, ΕφΛαρ 110/2006 ΝΟΜΟΣ).
Το δικαίωμα αναγωγής στην εσωτερική σχέση μεταξύ των περισσότερων συνοφειλετών, κατά κανόνα ασκείται με αγωγή. Η αγωγή έχει τη μορφή αυτοτελούς ή παρεμπίπτουσας, αναλόγως του αν: α) ο συνοφειλέτης στην εξωτερική σχέση αποκατέστησε όλη τη ζημία του ζημιωθέντος ή κατέβαλε περισσότερα από τη μερίδα του ή β) αν ο συνοφειλέτης, που ενήχθη είτε μόνος είτε μαζί με άλλους συνοφειλέτες στη δίκη αποζημιώσεως, δεν έχει ακόμη καταβάλει τίποτε και, για την περίπτωση ήττας του, εγείρει αγωγή (αναγωγή) κατά των λοιπών συνοφειλετών. Στην (α) περίπτωση το δικαίωμα αναγωγής ασκείται με αυτοτελή αγωγή, ενώ στη (β) περίπτωση ασκείται με παρεμπίπτουσα αγωγή.
Εξάλλου, όταν την ίδια ζημία υποχρεούνται να αποκαταστήσουν διάφορα πρόσωπα, έστω και βάσει διαφορετικής αιτίας, όπως π.χ. είναι από τη μια πλευρά το Επικουρικό Κεφάλαιο και από την άλλη ο κύριος, ο κάτοχος και οδηγός και ο ασφαλιστής τους ή περισσότερα συναίτια πρόσωπα τότε μεταξύ τους υπάρχει σε ολόκληρο ευθύνη (βλ. ΑΠ 64/2011 ΝΟΜΟΣ).
Περαιτέρω, τόσο στην αυτοτελή όσο και στην παρεμπίπτουσα αγωγή εξ αναγωγής ενός συνοφειλέτη κατά άλλου συνοφειλέτη, ο ενάγων οφείλει να ισχυρισθεί και σε περίπτωση αμφισβητήσεως να αποδείξει το ποσοστό ευθύνης καθενός από τους εναγόμενους συνυπόχρεους. Δηλαδή, να ισχυρισθεί και να αποδείξει το βαθμό πταίσματος ή (και) της αιτιώδους συμβολής στην πρόκληση της ζημίας, καθορίζοντας και το ποσοστό ευθύνης. Η αγωγή είναι αόριστη αν δεν καθορίζονται τα ανωτέρω στοιχεία. Στην περίπτωση που ο ενάγων δεν μπορέσει να αποδείξει τους ισχυρισμούς του ή ο καθ’ ου η αναγωγή προβάλλει γεγονότα που δικαιολογούν τον ισχυρισμό ότι ο βαθμός υπαιτιότητας και αιτιότητας καθενός από τους συνοφειλέτες δεν είναι δυνατό να εξακριβωθεί, το δικαστήριο θα εφαρμόσει τον κανόνα της ΑΚ 927 εδ. 3 και θα κατανείμει τη ζημία μεταξύ όλων των συνυπόχρεων κατ` ίσα μέρη (βλ. ΑΠ 1491/2011, ΕφΛαρ. 646/2006, ΕφΛαρ. 26/2004 ΝΟΜΟΣ, Αθ. Κρητικό, Αποζημίωση από αυτοκινητικά ατυχήματα, έκδ. 2008 σελ. 183, Γεωργιάδη σε Γεωργιάδη-Σταθόπουλου ΑΚ, άρθρο 927 αριθ. 29).
Σε περίπτωση προκλήσεως του ατυχήματος από τη συγκλίνουσα υπαιτιότητα των οδηγών περισσότερων οχημάτων, εφόσον ασκηθεί αγωγή αποζημίωσης από τον παθόντα τρίτο κατά του ασφαλιστή ενός των περισσότερων εμπλακέντων οχημάτων, ο τελευταίος (ασφαλιστής) δύναται είτε με παρεμπίπτουσα αγωγή είτε με αυτοτελή αγωγή να στραφεί κατά των άλλων ασφαλιστών για τη μεταξύ τους κατανομή της ζημίας, αναλόγως της συμμετοχής του οδηγού του κάθε οχήματος στην πρόκληση της ζημίας (πρβλ. ΑΠ 1070/2015, ΑΠ 81/2012 ΝΟΜΟΣ, 115/2022 ΕΦ ΠΕΙΡΑΙΑ (ΜΟΝ).
Ναταλία Κ. Νεραντζάκη, δικηγόρος