Από τις διατάξεις των άρθ. 1389, 1390, 1391, 1392 εδάφ. 2 και 1493 ΑΚ προκύπτει ότι, σε περίπτωση διακοπής της έγγαμης συμβίωσης, οπότε εξακολουθεί, μεν, ο γάμος, αλλά δεν μπορεί να γίνει λόγος περί συνεισφοράς των συζύγων προς αντιμετώπιση των αναγκών της οικογένειας, μεταξύ των οποίων και η αμοιβαία υποχρέωση αυτών για διατροφή, αφού με τη διακοπή της συμβίωσης έπαυσε να υπάρχει και να λειτουργεί κοινός οίκος και να δημιουργούνται οικογενειακές ανάγκες, εκείνος από τους συζύγους, που για εύλογη αιτία στο πρόσωπό του διακόπηκε η έγγαμη συμβίωση, δικαιούται από τον άλλο, ανεξαρτήτως του εάν ο ένας είναι εύπορος και ο άλλος άπορος, διατροφή σε χρήμα, που προκαταβάλλεται μηνιαίως και υποκαθιστά τη συνεισφορά του υπόχρεου στις συνθήκες της οικογενειακής ζωής.

Η υποχρέωση για καταβολή κατά μήνα διατροφής σε χρήμα μετά τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσης είναι συνέπεια της κατά το άρθρο 1389 ΑΚ υποχρέωσης συνεισφοράς των συζύγων στην αμοιβαία διατροφή αυτών κατά τη διάρκεια του γάμου και δεν εξομοιώνεται με την κατά τα άρθρα 1485 επόμ. ΑΚ διατροφή, ούτε με την κατά τα άρθρα 1442 επόμ. ΑΚ οφειλόμενη μετά το διαζύγιο διατροφή. Υπάρχει, δε, και αν ακόμη ο υπόχρεος αναγκάστηκε στη διακοπή της συμβίωσης από παράπτωμα του δικαιούχου της διατροφής συζύγου του. Στην τελευταία, όμως, περίπτωση αν το παράπτωμα του δικαιούχου της διατροφής συνιστά λόγο διαζυγίου, αναγόμενο σε υπαιτιότητα αυτού, περιορίζεται η έκταση της οφειλόμενης σε αυτόν διατροφής στα απολύτως αναγκαία για τη συντήρησή του (ελαττωμένη διατροφή), κατόπιν ένστασης του εναγομένου, για την πληρότητα της οποίας, όμως, δεν αρκεί η παράθεση των παραπτωμάτων του ενάγοντος συζύγου, αλλά απαιτείται και αντίστοιχο αίτημα, όπως επίσης και προσδιορισμός από τον ενιστάμενο σύζυγο του ποσού της κατ’ αυτόν οφειλόμενης ελαττωμένης διατροφής.

Περαιτέρω, η οφειλόμενη μετά τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσης διατροφή, που υποκαθιστά στην περίπτωση αυτή την υποχρέωση συνεισφοράς των συζύγων, διέπεται από τους κανόνες των άρθρων 1389 και 1390 ΑΚ, για τον υπολογισμό, δε, της αναλογίας της συμβολής του κάθε συζύγου για τη διατροφή του έτερου, πρέπει να ληφθεί υπόψη με τα άλλα στοιχεία και η περιουσία, η οποία αν είναι απρόσοδη απόκειται στο δικαστήριο της ουσίας να κρίνει, αφού συνεκτιμήσει και τα λοιπά στοιχεία, εάν στη συγκεκριμένη περίπτωση επιβάλλεται η ρευστοποίησή της, προτείνεται δε κατ` ένσταση από τον υπόχρεο.

Η αξίωση διατροφής, λόγω διακοπής της έγγαμης συμβίωσης, παύει για τον δικαιούχο σύζυγο, αφότου λυθεί αμετάκλητα ο μεταξύ αυτού και του υπόχρεου γάμος. Η μετά την αμετάκλητη λύση του γάμου αξίωση του συζύγου προς διατροφή από τον άλλο, σύμφωνα με το άρθρο 1442 ΑΚ, συνιστά νέα διαφορετική αξίωση, η ικανοποίηση της οποίας απαιτεί την άσκηση άλλης νέας αγωγής, διότι οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες παρέχεται διατροφή μετά το διαζύγιο αποσυνδέονται από το θέμα της υπαιτιότητας και υφίστανται όταν δικαιολογείται από κοινωνικούς λόγους, όταν ο άλλος αδυνατεί να καλύψει τις ανάγκες διατροφής του από τα εισοδήματα, την εργασία και την περιουσία του, ώστε να μην μείνει αβοήθητος.

Εκ των ανωτέρω προκύπτει ότι, για το ορισμένο και παραδεκτό, κατά το άρθρο 216 ΚΠολΔ, της αγωγής διατροφής του ενός εκ των συζύγων λόγω διάσπασης της έγγαμης συμβίωσής του με τον εναγόμενο, πρέπει να αναφέρονται στο αγωγικό δικόγραφο, εκτός από το ότι η συμβίωσή τους διακόπηκε από εύλογη αιτία, α) τα εισοδήματα και η περιουσία του εναγομένου, καθώς και οι δικές του οικονομικές δυνατότητες ή ότι στερείται εισοδήματος από εργασία ή περιουσία, για να μπορεί έτσι να εξακριβωθεί η ύπαρξη της υποχρέωσης και το ποσοστό συνεισφοράς του εναγομένου στη διατροφή του ενάγοντος, β) το χρηματικό ποσό που χρειάζεται για τη διατροφή του με μέτρο τις συνθήκες της οικογενειακής ζωής και τις ανάγκες από τη χωριστή διαβίωση (ΜΠρΗλ 286/2022- ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Αγγελική Πολυδώρου, δικηγόρος

e-mail: [email protected]