Σύμφωνα με το άρθρο 998 § 1 τελ.εδαφ. ΚΠολΔ επί του (υποχρεωτικώς πλέον) ηλεκτρονικού πλειστηριασμού ακινήτων εφαρμόζονται όσα αναφέρονται στην ερμηνεία του άρθρ. 959 ΚΠολΔ. Οι προκείμενες διατάξεις συμπληρώνονται από αυτές του άρθρ. 965 ΚΠολΔ και πρέπει να ερμηνεύονται σε συνδυασμό με εκείνες. Με το άρθρ. 959 ΚΠολΔ, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με τον ν. 4512/2018, καθιερώνεται η υποχρεωτική από 21.2.2018 (άρθρ. 208 ν. 4512/2018) διενέργεια των πλειστηριασμών αποκλειστικώς με ηλεκτρονικά μέσα και συγκεκριμένα μέσω των ηλεκτρονικών συστημάτων πλειστηριασμού (ΗΛ.ΣΥ.ΠΛΕΙΣ.). Οι πλειστηριασμοί διεξάγονται πλέον μόνον ενώπιον συμβολαιογράφων πιστοποιημένων ως υπαλλήλων για τη διενέργεια ηλεκτρονικών πλειστηριασμών στα παραπάνω συστήματα. Στα ΗΛ.ΣΥ.ΠΛΕΙΣ. έχουν πρόσβαση ως χρήστες του (άρθρ. 6 ΥΑ 41756/2017): Α) Οι ενδιαφερόμενοι να ενημερωθούν για τους πλειστηριασμούς (επισκέπτες της ιστοσελίδας), για τους οποίους δεν απαιτούνται ειδικές διαδικασίες εγγραφής, ταυτοποίησης και αναγνώρισης και οι οποίοι έχουν πρόσβαση αποκλειστικά και μόνο στον ελεύθερα προσβάσιμο χώρο των ΗΛ.ΣΥ.ΠΛΕΙΣ. Β) Οι πιστοποιημένοι στο σύστημα συμβολαιογράφοι που αναρτούν την αναγγελία πλειστηριασμού και διενεργούν τον πλειστηριασμό, οι οποίοι έχουν ελεγχόμενη πρόσβαση για τους συγκεκριμένους πλειστηριασμούς. Γ) Οι πιστοποιημένοι υποψήφιοι πλειοδότες, ήτοι τα φυσικά πρόσωπα, που, ενεργώντας για λογαριασμό τους ή ως εκπρόσωποι νομικού ή άλλου φυσικού προσώπου, επιθυμούν να συμμετάσχουν στη διαδικασία ορισμένου πλειστηριασμού, υποβάλλοντας προσφορές, έχουν δε ελεγχόμενη πρόσβαση στους πλειστηριασμούς αυτούς. Αυτοί πιστοποιούνται κατόπιν ηλεκτρονικής υποβολής, μέσω της οικείας ιστοσελίδας, αίτησης εγγραφής με τις απαραίτητες πληροφορίες (ονοματεπώνυμο, όνομα πατρός, ΑΦΜ ή τα στοιχεία τα αναφερόμενα κατά τις κατωτέρω διακρίσεις), διεύθυνση κατοικίας, αριθμό τηλεφώνου, διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και κωδικό αριθμό πλειστηριασμού στον οποίο ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν), αποδεχόμενοι ανεπιφύλακτα τους «όρους και προϋποθέσεις» χρήσης των συστημάτων και των προσωπικών τους δεδομένων, ταυτοποιούνται δε κατ’ άρθρ. 7 της ΥΑ 41756/2017: α) Όσοι διαθέτουν ελληνικό ΑΦΜ μέσω των διαπιστευτηρίων τους που τηρούνται στα συστήματα TAXISNET της Γ.Γ.Π.Σ. Μετά την ταυτοποίησή τους εγκρίνεται η εγγραφή τους. β) Οι πολίτες κρατών-μελών της ΕΕ, οι οποίοι υποχρεούνται να συμπληρώσουν τον αριθμό ταυτότητας ΦΠΑ (VAT Ιdentification Number) αντί του ΑΦΜ, με τη χρήση των διαπιστευτηρίων που κατέχουν από τα αντίστοιχα συστήματα. Μετά την ταυτοποίηση, ο υπάλληλος του πλειστηριασμού εγκρίνει την εγγραφή τους στα συστήματα. Εάν φυσικό ή νομικό πρόσωπο στερείται αριθμού ΦΠΑ, εφαρμόζονται όσα αναφέρονται παρακάτω υπό στοιχ. δ΄ ή γ΄ αντιστοίχως. γ) Εάν είναι πολίτες τρίτων κρατών ενεργούντες ως νόμιμοι εκπρόσωποι ν.π., καταχωρίζοντας στο σύστημα το έγγραφο πληρεξουσιότητας και είτε υπεύθυνη δήλωση σε μορφή αρχείου pdf ψηφιακά υπογεγραμμένη είτε ένορκη βεβαίωση ή πιστοποιητικό σε όμοια μορφή με επίσημη μετάφραση στην ελληνική και στις δύο περιπτώσεις, στα οποία δηλώνεται και με τα οποία αποδεικνύεται η εγγραφή τους σε επαγγελματικό ή εμπορικό μητρώο. δ) Εάν ενεργούν ως φυσικά πρόσωπα και είναι πολίτες τρίτων κρατών, καταχωρίζοντας στο σύστημα αρχείο σε μορφή pdf που περιέχει σαρωμένο αντίγραφο δελτίου ταυτότητας ή διαβατηρίου σε ισχύ και υπεύθυνη δήλωση σε όμοια μορφή ψηφιακά υπογεγραμμένη περί της ορθότητας και εγκυρότητας των υποβαλλόμενων στοιχείων με επίσημη μετάφραση στην ελληνική αμφοτέρων τους. Στις περιπτώσεις γ και δ οι υποψήφιοι έχουν υποχρέωση να προσκομίσουν τα παραπάνω στοιχεία και ως έγγραφα πλέον (σε πρωτότυπο ή ακριβές αντίγραφο) εντός 3 εργάσιμων ημερών στο γραφείο του συμβ/φου, ο οποίος, μετά την ταυτοποίησή τους, εγκρίνει την εγγραφή τους στα συστήματα. Δ) Οι πιστοποιημένοι με τον ίδιο, όπως και οι υποψήφιοι πλειοδότες, τρόπο παρατηρητές- οφειλέτες, ήτοι τα φυσικά πρόσωπα, που, ενεργώντας για λογαριασμό τους ή ως εκπρόσωποι νομικού ή άλλου φυσικού προσώπου ως οφειλέτη, μπορούν να συμμετάσχουν ως παρατηρητές στη διαδικασία του πλειστηριασμού που σχετίζεται με την οφειλή τους, έχοντας ελεγχόμενη πρόσβαση σ’ αυτόν. Οι τρεις τελευταίες κατηγορίες χρηστών ταυτοποιούνται, αφού υποβάλουν σχετική ηλεκτρονική αίτηση εγγραφής με τα απαιτούμενα για τον καθένα τους αναφερόμενα στο άρθρ. 7 της Υ.Α. 41756/2017 στοιχεία (και τυχόν δικαιολογητικά), οπότε και πιστοποιούνται κατά τον προσδιοριζόμενο τρόπο. Στον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό λαμβάνουν μέρος μόνον πιστοποιημένοι κατά τα ανωτέρω υποψήφιοι πλειοδότες (βλ. ανωτ. αρ. 6). Πλειοδοσία περισσότερων από κοινού δεν επιτρέπεται για τεχνικούς λόγους (βλ. Γέσιου-Φαλτσή, ΔΑνΕκτ, ΙΙα2, § 59, αρ. 181· Νίκα, ΔΑνΕκτ ΙΙ2, § 48, αρ. 42). Περαιτέρω προϋπόθεση για τη συμμετοχή τους είναι η καταβολή εγγυήσεως κατ’ άρθρ. 965 Ι (εφόσον η εγγύηση καταβάλλεται σε μετρητά ή με μεταφορά χρημάτων από τραπεζικό λογαριασμό, το ποσό της καταβάλλεται ή μεταφέρεται αποκλειστικά σε ειδικό ακατάσχετο επαγγελματικό λογαριασμό που διατηρείται σε ελληνικό τραπεζικό ίδρυμα από τον υπάλληλο του πλειστηριασμού: βλ. ως προς αυτόν και ΥΑ 86979/2017, εκδοθείσα κατ’ εξουσιοδότηση του καταργηθέντος άρθρ. 959Α), εάν προτίθεται δε κάποιος να υπερθεματίσει σε πλειστηριασμό ακινήτου για λογαριασμό τρίτου, απαραίτητη είναι και η ηλεκτρονική υποβολή του πληρεξουσίου του άρθρ. 1003 § 2 ΚΠολΔ. Η τήρηση όλων των παραπάνω διατυπώσεων πρέπει να έχει λάβει χώρα μέχρι ώρα 15:00 δύο εργάσιμες ημέρες πριν την ορισθείσα ημέρα του πλειστηριασμού, χωρίς να προσμετρώνται η ημέρα της δήλωσης και αυτή του πλειστηριασμού (π.χ. εάν ημέρα πλειστηριασμού ορίσθηκε η Τετάρτη και η Δευτέρα και Τρίτη είναι εργάσιμες, η προθεσμία λήγει ώρα 15.00 της προηγούμενης Παρασκευής, εφόσον αυτή είναι εργάσιμη). Το τέλος χρήσης των ΗΛ.ΣΥ.ΠΛΕΙΣ. καταβάλλεται, μετά τον πλειστηριασμό από τον υπερθεματιστή. Προκαταβολή του από όλους τους υποψήφιους πλειοδότες δεν απαιτείται. Με ηλεκτρονικώς υποβαλλόμενη εντός της ίδιας παραπάνω προθεσμίας δήλωση κάθε υποψήφιος πλειοδότης διορίζει αντίκλητο που κατοικεί στην περιφέρεια του πρωτοδικείου του τόπου της εκτέλεσης. Η παράλειψη διορισμού αντικλήτου ειδικώς δεν αποκλείει (σε αντίθεση με τις υπόλοιπες προαναφερόμενες προϋποθέσεις: προηγούμενη πιστοποίηση πλειοδότη, δήλωση συμμετοχής και αποδοχή όρων, καταβολή εγγυήσεως) τη συμμετοχή πλειοδότη στον πλειστηριασμό. Αυτή έχει ως μόνη συνέπεια να θεωρείται αντίκλητος ο γραμματέας του πρωτοδικείου του τόπου της εκτέλεσης (κατάσχεσης), ανεξαρτήτως της έδρας του συμβολαιογράφου που θα διενεργήσει τον πλειστηριασμό. Ο υπάλληλος του πλειστηριασμού, μετά την παρέλευση της προθεσμίας που τάσσεται για τις δηλώσεις συμμετοχής, αφού ελέγξει τα αρχεία που υποβλήθηκαν ηλεκτρονικώς από τους υποψήφιους πλειοδότες (αλλά και τα τυχόν έγγραφα στοιχεία που τυχόν απαιτείται να προσκομισθούν σ’ αυτόν, όπως π.χ. τραπεζική επιταγή ή εγγυητική επιστολή για την καταβολή εγγυήσεως κατ’ άρθρ. 965) συντάσσει διαπιστωτική πράξη, μέχρι ώρα 17:00 της προηγούμενης του πλειστηριασμού ημέρας (όχι απαραιτήτως εργάσιμης), ως προς την τήρηση των διατυπώσεων για τη συμμετοχή ή μη υποψηφίων πλειοδοτών και υποβάλλει στα ΗΛ.ΣΥ.ΠΛΕΙΣ. κατάλογο των υποψήφιων πλειοδοτών που δικαιούνται να λάβουν μέρος. Σ’ αυτόν δεν περιλαμβάνονται όσοι ενδιαφερόμενοι δεν έχουν τηρήσει τις διατυπώσεις (π.χ. όσοι δεν κατέβαλαν εγγύηση), οι δε υποψήφιοι λαμβάνουν γνώση για τη συμμετοχή τους ή μη διά των ΗΛ.ΣΥ.ΠΛΕΙΣ (άρθρ. 8 ΥΑ 41756/2017). Για τη διενέργεια του πλειστηριασμού μπορεί να επιλεγεί μία από περισσότερες ημέρες κάθε εβδομάδα και συγκεκριμένα εργάσιμη ημέρα Τετάρτη ή Πέμπτη ή Παρασκευή (με την επιφύλαξη όσων ορίζονται στην § 8), η δε διάρκειά του, ανερχόμενη σε 4 ώρες κατ’ αρχήν, μπορεί να ορισθεί είτε από τις 10:00 π.μ. έως τις 14:00 είτε από τις 14:00 έως τις 18:00. Η διάρκεια αυτή παρατείνεται αυτομάτως κατά 5 λεπτά, εάν κατά το τελευταίο λεπτό του τετραώρου υποβληθεί προσφορά, προκειμένου να δοθεί δυνατότητα στους υπόλοιπους υποψήφιους πλειοδότες να υποβάλουν ακόμη μεγαλύτερη προσφορά. Η αυτόματη παράταση των 5 λεπτών επαναλαμβάνεται σε κάθε περίπτωση νέας μεγαλύτερης προσφοράς, που υποβλήθηκε κατά το τελευταίο λεπτό της προηγούμενης παράτασης, μέχρι τη συμπλήρωση 2 ωρών το μέγιστο από την αρχικώς ορισθείσα ώρα λήξης του πλειστηριασμού, οπότε ολοκληρώνεται η διαδικασία υποβολής προσφορών. Προκειμένου να επιτευχθεί το υψηλότερο δυνατό πλειστηρίασμα με όλα τα οφέλη που αυτό συνεπάγεται για τον οφειλέτη και για τους συμμετέχοντες στη διανομή του πλειστηριάσματος δανειστές (βλ. αιτ. έκθ. Ν, 4512/2018) επιλέχθηκε ο πλειστηριασμός να είναι ανοικτού πλειοδοτικού τύπου. Κατ’ αυτόν μπορούν να υποβάλλονται από τους συμμετέχοντες πλειοδότες, ευρισκόμενους ακόμη και σε απομακρυσμένα μέρη, έως τον χρόνο λήξης της υποβολής προσφορών, συνεχώς διαδοχικές προσφορές (σύστημα συνεχούς αναπλειοδοσίας: βλ. Πλαστήρα, ΕλλΔνη 2017.1038), υψηλότερες από την αμέσως προηγουμένη. Όλες οι προσφορές καταγράφονται στα ΗΛ.ΣΥ.ΠΛΕΙΣ., οι δε υποψήφιοι πλειοδότες ενημερώνονται αμέσως από αυτά για το ποσό της προσφοράς τους, τον ακριβή χρόνο υποβολής της, την πραγματοποίηση της εγγραφής της, καθώς και για την εκάστοτε μέγιστη προσφορά, προκειμένου να κρίνουν εάν θα συνεχίσουν να ανταγωνίζονται με τους υπόλοιπους υποψηφίους υποβάλλοντας ακόμη υψηλότερη προσφορά. Κατά τα λοιπά παραβάσεις των ρυθμίσεων που αφορούν τη διάρκεια και τη διαδικασία διεξαγωγής του πλειστηριασμού επιφέρουν ακυρότητα, απαγγελλόμενη μετά από άσκηση ανακοπής του άρθρ. 933, με τη συνδρομή του στοιχείου της δικονομικής ή περιουσιακής βλάβης (πρβλ. υπό το προϊσχύσαν δίκαιο και ΑΠ 1196/1993, ΕλλΔνη 1995.345 ∙ 347/1995 ΕλλΔνη 1996.1333 ∙ 53/2004, ΕΕμπΔ 2005.782 ο.d.), την οποία πρέπει να επικαλείται ο ανακόπτων, καθορίζοντας σε τί συνίσταται. Αν επικαλείται ότι η μη τήρηση διατυπώσεων (π.χ. ως προς την οριζόμενη διάρκεια του πλειστηριασμού ή τις αυτόματες 5λεπτες παρατάσεις) παρεμπόδισε τρίτους να πλειοδοτήσουν, με αποτέλεσμα να εκπλειστηριασθεί το κατασχεθέν σε τιμή μικρότερη της αξίας του, πρέπει οι τρίτοι να προσδιορίζονται συγκεκριμένα [πρβλ. ΑΠ 610/2002, ΝοΒ 2003.1181, Κ. Κεραμεύς/Δ. Κονδύλης/Ν. Νίκας (-Ε. Κιουπτσίδου-Στρατουδάκη), Ερμηνεία ΚΠολΔ – Αναγκαστική εκτέλεση, 2η έκδ., 2021, άρθ. 959, σ. 388-402].
Στην υπόθεση βάσει της οποίας εκδόθηκε η υπ’ αρ. 127/2023 απόφαση του ΜονΕφΑνΚρήτης, ο ανακόπτων ισχυρίστηκε ότι ο πλειστηριασμός είναι άκυρος λόγω αναντιστοιχίας της αναγραφείσας στο απόσπασμα ώρας διενέργειας του πλειστηριασμού και αυτής που αναρτήθηκε στο διαδικτυακό ιστότοπο δημοσιεύσεων πλειστηριασμών www.e-auction.gr και ειδικότερα εκθέτει ότι ο πλειστηριασμός εκκίνησε στις 10:00 το πρωί (ως πράγματι αναγραφόταν στο e-auction.gr) αντί στις 14.00 το μεσημέρι, όπως μνημονευόταν αρχικά στην Κατασχετήρια Έκθεση. Προς αιτιολόγηση της ακυρότητας ιστορεί ότι από την παραπάνω πλημμέλεια διενέργειας του πλειστηριασμού δημιουργείται απόλυτη ακυρότητα αυτού καθώς αφενός δεν τηρήθηκαν (δεν εφαρμόστηκαν) οι όροι διενέργειας του σχετικά με την ακριβή ώρα διεξαγωγής του, αφετέρου δε υπέστη ανεπανόρθωτη βλάβη, μη δυνάμενη να καλυφθεί παρά μόνο με την κήρυξη της ακυρότητας της. Και τούτο διότι, με τις ειδικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν κατά τον επίδικο πλειστηριασμό, αν ο πλειστηριασμός είχε εκκινήσει την ώρα που είχε αναγγελθεί, ήτοι στις 14 μ.μ. και όχι στις 10 π.μ. όπως αυθαίρετα εκκίνησε, θα είχε οδηγήσει στην επίτευξη υψηλότερου πλειστηριάσματος με όλα τα οφέλη που αυτό συνεπάγεται για τον ίδιο, καθώς θα μειώνονταν αντίστοιχα ισόποσα οι οφειλές του προς τους δανειστές του. Αντίστοιχα βέβαια θα λάμβαναν μεγαλύτερα ποσά και οι δανειστές από τη διανομή του μεγαλύτερου πλειστηριάσματος. Προβαίνοντας σε αλλαγή της ώρας εκκίνησης του επίδικου πλειστηριασμού, εν αγνοία των πλειοδοτών προκλήθηκε σε αυτόν αναμφίβολα περιουσιακή βλάβη, η οποία ανέρχεται σε δεκάδες αν όχι εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ δεδομένου ότι εντός 2 ωρών και 19 λεπτών εξασφαλίστηκε προσφορά στις 345.000 ευρώ, ενώ αν πραγματικά είχε διαρκέσει ο πλειστηριασμός 6 ώρες (4 ώρες κανονικής διάρκειας με εκκίνηση στις 14 μ.μ. πλέον 2 ωρών παράτασης) το πλειστηρίασμα θα είχε ξεπεράσει τις 500.000 ευρώ με βάση τις διαρκείς προσφορές που υποβλήθηκαν όταν πλέον συμμετείχαν όλοι οι πλειοδότες.
Το ως άνω Δικαστήριο έκρινε ότι ο λόγος αυτός ανακοπής στο μέτρο που επικαλείται απόλυτη ακυρότητα είναι νόμω αβάσιμος, σύμφωνα και με την υπό το στοιχείο V νομική σκέψη, δοθέντος ότι η μη τήρηση των ρυθμίσεων που αφορούν τη διάρκεια και τη διαδικασία διεξαγωγής του πλειστηριασμού επιφέρουν ακυρότητα με τη συνδρομή του στοιχείου της δικονομικής ή περιουσιακής βλάβης.
Περαιτέρω, κρίθηκε και αόριστος, δοθέντος ότι δεν επικαλέστηκε ποιος εκ των τριών λοιπών συμμετεχόντων – πλειοδοτών στη διαδικασία του πλειστηριασμού εμποδίστηκε από το να προσφέρει μεγαλύτερη προσφορά και μάλιστα με ποιο τρόπο συνέβη αυτό.
Ναταλία Κ. Νεραντζάκη, δικηγόρος