Κατά τα άρθρα 731 και 732 ΚΠολΔ το δικαστήριο δικαιούται να διατάξει ως ασφαλιστικό μέτρο την ενέργεια, παράλειψη ή ανοχή ορισμένης πράξης από εκείνον κατά του οποίου στρέφεται η αίτηση καθώς και κάθε μέτρο που κατά τις περιστάσεις είναι κατά την κρίση του πρόσφορο για την εξασφάλιση ή διατήρηση του δικαιώματος ή τη ρύθμιση της κατάστασης. Εξάλλου κατ` άρθ. 692 § 4 ΚΠοΛΔ τα ασφαλιστικά μέτρα δεν πρέπει να συνίστανται στην ικανοποίηση του δικαιώματος του οποίου ζητείται η εξασφάλιση ή η διατήρηση. Από το συνδυασμό των διατάξεων τούτων προκύπτει ότι η προσωρινή ρύθμιση της κατάστασης ως ασφαλιστικό μέτρο διατάσσεται για την προσωρινή δικαστική προστασία ενός φερομένου δικαιώματος ως προς το οποίο είτε εκκρεμεί ήδη είτε αναμένεται ν` ανοιγεί η διαγνωστική κυρία δίκη, η οποία θα καθυστερήσει να περατωθεί με κίνδυνο να δημιουργηθούν στο μεταξύ αμετάκλητες καταστάσεις δυνάμενες να ματαιώσουν τον πρακτικό της σκοπό με την προσωρινή δηλαδή ρύθμιση της κατάστασης η έννομη τάξη επιδιώκει ν` αποτρέψει την προσωρινή αποκέντρωση της εριδομένης εννόμου σχέσεως των διαδίκων και προς το σκοπό αυτό θέτει αυτή σε προσωρινή και όχι οριστική λειτουργία. Στην περίπτωση αυτή η κατ’ άρθ. 692 § 4 ΚΠολΔ απαγόρευση ικανοποίησης της ασφαλιζόμενης εννόμου σχέσεως δεν έχει την έννοια ότι απαγορεύεται οιαδήποτε παροχή αλλά σημαίνει ότι με τα μέτρα τα οποία θα διατάξει το Δικαστήριο, βασιζόμενο στα άρθ. 731, 732 ΚΠολΔ, δεν πρέπει να δημιουργηθούν αμετάκλητες καταστάσεις, δεν πρέπει να μειώσουν τον πρακτικό σκοπό της κυρίας δίκης στην οποία θα κριθεί οριστικώς αν στο μέλλον θα ακυρωθεί τελείως ως ανίσχυρη η έννομη σχέση ή αντιθέτως δε τεθεί και για το μέλλον σε οριστική λειτουργία (Π. Τζίφρα Ασφαλ. Μέτρα έκδ. 1980 σελ. 50, ΜΠΑ 16803/82 Δ. 14.54, ΜΠΜεσ. 90/85 ΑρχΝ ΛΖ 407, ΜΠΑ 4861/90,172/99,13539/90,12311/90 αδημ.).
Έχει δε κριθεί νομολογιακά ότι η εξουσία του Δικαστηρίου που δικάζει αίτηση ασφαλιστικών μέτρων δεν είναι απεριόριστη και δεν δικαιούται αυτό να διατάξει μέτρα που οδηγούν σε μη αναστρέψιμες καταστάσεις και στην πλήρη ικανοποίηση του δικαιώματος, όπως λ.χ. την κατεδάφιση ακινήτου ή την καθαίρεση περίφραξης, ενώ δύναται αντιθέτως να διατάξει τη διακοπή κάθε οικοδομικής εργασίας, μέχρι να εκδοθεί τελεσίδικη δικαστική απόφαση (βλ. απόφαση 87/2023 ΕιρΠύργου, (ΠΠρΑθ 1357/2010, ΤΝΠ Νόμος, ΕιρΆνδρ 1/2002, ΑρχΝ 2005,74, ΕιρΣάμ 24/2002, ΑρχΝ 2003,271, ΕιρΣιφν 7/1991, ΑρχΝ 43,411, ΕιρΜεγ 120/1981, ΑρχΝ 33,166).
Ο κανόνας της διάταξης του άρθρου 692 παρ. 4 ΚΠολΔ υποχωρεί μόνο στις ακραίες εκείνες περιπτώσεις που πιθανολογείται κίνδυνος σημαντικής προσβολής της αξίας του ανθρώπου και όχι απλώς περιουσιακής ζημίας (Μ. Μαργαρίτη Ερμηνεία ΚΠολΔ [2012] υπό άρθρο 692 αρ. 7-11 όπου και πλήθος παραπομπών στη νομολογία).
Χριστίνα Γεωργούλα, δικηγόρος-διαμεσολαβήτρια