Κατά τη διάταξη του άρθρου 340 ΑΚ «ο οφειλέτης ληξιπρόθεσμης παροχής καθίσταται υπερήμερος, αν προηγήθηκε δικαστική ή εξώδικη όχληση του δανειστή». Ως υπερημερία δε, νοείται η από υπαιτιότητα του οφειλέτη, καθυστέρηση εκπλήρωσης έγκυρης, δυνατής και ληξιπρόθεσμης παροχής. Επιπρόσθετα, για να υπάρχει υπερημερία κατά την εξέλιξη της ενοχής, πρέπει να συντρέχουν ορισμένες προϋποθέσεις, ήτοι η παροχή να είναι έγκυρη, δυνατή και ληξιπρόθεσμη, αλλά και να έχει προηγηθεί όχληση στον οφειλέτη (βλ. Βαθρακοκοίλης, αρ. 340 σε ΕρμΑΚ, 2003, τόμος Β΄, σελ. 216).
Ακόμα κατά την 1η παρ. του άρθρου 343 ΑΚ «ο υπερήμερος οφειλέτης, εκτός από την παροχή οφείλει και αποζημίωση για τη ζημία του δανειστή από την καθυστέρηση». Στην εν λόγω διάταξη εξειδικεύεται η αρχή της προτεραιότητας εκπλήρωσης της πρωτογενούς αξίωσης, κατά την οποία ο δανειστής δικαιούται να εμμείνει στην παροχή και παράλληλα να απαιτήσει αποζημίωση για την καθυστέρησή της. Συγκεκριμένα, παρά την υπερημερία, ο δανειστής δεν χάνει το δικαίωμα να απαιτήσει την έστω και καθυστερημένη καταβολή της συμφωνημένης παροχής. Πρόκειται για την πρωτογενή αξίωση προς εκπλήρωση που απορρέει από την σύμβαση και στην οποία πρώτιστα απέβλεψε ο δανειστής. Έτσι δικαιολογείται και η κατά τον νόμο προτεραιότητα της έναντι όλων των υπόλοιπων δικαιωμάτων. Ο δανειστής, του οποίου το συμφέρον δεν εξέλειπε εξαιτίας της καθυστέρησης, επειδή η παροχή εξακολουθεί να ανταποκρίνεται στον συμφωνημένο ή στον αντικειμενικό σκοπό χρήσης, δικαιούται να απαιτήσει την παροχή, αξιώνοντας παράλληλα και αποζημίωση για την καθυστέρηση (βλ. Κουμάνης, άρθρο 343 σε Γεωργιάδης (επιμ.) «Σύντομη Ερμηνεία του Αστικού Κώδικα», Π.Ν. Σάκκουλας, 2023, σελ. 807).
Άννα Ρεγκούτα, Δικηγόρος
e-mail: [email protected]