Κατά τη διάταξη του άρθρου 1108 ΑΚ, αν η κυριότητα προσβάλλεται με άλλο τρόπο εκτός από αφαίρεση ή κατακράτηση του πράγματος, ο κύριος δικαιούται να απαιτήσει από εκείνον που προσέβαλε την κυριότητα να άρει την προσβολή και να την παραλείπει στο μέλλον. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι η αρνητική αγωγή ασκείται στην περίπτωση μερικής και όχι ολικής προσβολής της κυριότητας, δηλαδή όταν ο κύριος διαταράσσεται στη νομή του που ασκεί επί του πράγματος και όχι όταν προσβάλλεται με άλλο τρόπο, όπως με την αφαίρεση ή κατακράτηση του πράγματος, οπότε προστατεύεται με τη διεκδικητική αγωγή κατ’ αυτού που κατέχει το πράγμα. Διατάραξη της κυριότητας (ή συγκυριότητας) αποτελεί κάθε έμπρακτη εναντίωση στο  θετικό ή αποθετικό περιεχόμενο της κυριότητας, δηλαδή όταν ο εναγόμενος ενεργεί στο πράγμα πράξεις, τις οποίες μόνο ο κύριος δικαιούται να ενεργήσει ή όταν εμποδίζει τον κύριο να ενεργήσει στο δικό του πράγμα, η δε, διατάραξη αυτή έχει ως συνέπεια τη μη ελεύθερη και ανενόχλητη χρησιμοποίηση, εκμετάλλευση και απόλαυση ορισμένων μόνο εξουσιών εκ της κυριότητας επί του πράγματος (ΑΠ 1792/ 2009 ΕλλΔνη 2010 719, ΑΠ 1062/2006 ΕλλΔνη 2006 1345). Στην περίπτωση αυτή ο κύριος του ακινήτου, εκτός από την άρση της διατάραξης και την παράλειψη της διατάραξης στο μέλλον με απειλή χρηματικής ποινής και προσωπικής κράτησης κατά του εναγομένου που διαταράσσει την κυριότητά του, μπορεί να απαιτήσει και την αναγνώριση την κυριότητάς του, οπότε η αγωγή του έχει χαρακτήρα αρνητικής αγωγής κυριότητας του άρθρου 1108 ΑΚ, στην οποία έχει σωρευτεί και αναγνωριστική αγωγή του δικαιώματος της κυριότητας (ΑΠ 1633/2009 ΧρΙΔ 2010 531, ΕφΑθ 24/2009 ΕλλΔνη 2009 1427).

Συνεπώς, εφόσον διατάραξη υπάρχει όταν o εναγόμενος ενεργεί πράξεις στο πράγμα τις οποίες μόνο o κύριος μπορεί να ενεργήσει ή όταν εμποδίζει τον κύριο να ενεργήσει στο δικό του πράγμα, δεν αποτελεί διατάραξη η προφορική ή γραπτή αμφισβήτηση ή αντιποίηση της κυριότητας του ενάγοντος για την αντιμετώπιση της οποίας ο κύριος μπορεί να ασκήσει αναγνωριστική κυριότητας αγωγή κατά το άρθρο 70 ΚΠολΔ (Γεωργιάδης – Σταθόπουλος, Αστικός Κώδικας, άρθρο 1108 παρ. 12). Για τον λόγο δε αυτό, δεν αποτελεί διατάραξη διοικητική πράξη (όπως π.χ. ο διοικητικός καθορισμός αιγιαλού) με την οποία γίνεται αντιποίηση τμήματος ακινήτου ιδιώτη, γιατί η εν λόγω έγγραφη αντιποίηση, που μπορεί να λαμβάνει χώρα με διοικητική πράξη που δημοσιεύεται στο ΦΕΚ δεν αποτελεί διατάραξη (ΕφΝαυπλ 99/2014 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Αγγελική Λιγοψυχάκη, δικηγόρος

Email: [email protected]