Ο Κανονισμός ασφαλιστικής αρμοδιότητος και διαδικασίας απονομής παροχών (57440 της 13-1/7.2.1938 απόφαση του Υφυπουργού Εργασίας – Β` 33) ορίζει ότι:

• «Ο Διευθυντής του Υποκαταστήματος είναι αρμόδιος να αποφασίζη, εφ` όσον πληρούνται αι υπό των οικείων κανονισμών καθοριζόμεναι προϋποθέσεις, επί των υποθέσεων αίτινες έχουσιν ως αντικείμενον : α) . . . β) Εκ της ασφαλίσεως κατά της ασθενείας . . . 7) Την διαπίστωσιν της υπάρξεως εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής ασθενείας και αναγνώρισιν δικαιώματος επί τας σχετικάς παροχάς. Οσάκις όμως, είτε η νοσηλεία του παθόντος ησφαλισμένου είτε η προς αυτόν παροχή επιδόματος ασθενείας παρατείνεται πέραν των 15 ημερών, η απόφασις του διευθυντού υποβάλλεται εις την ΤΔΕ ή την κατά το άρθρο 3 εδ. 10 υποεπιτροπήν, ήτις αποφαίνεται οριστικώς περί της υπάρξεως ή μη εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής ασθενείας. Η τυχόν απορριπτική απόφασις της επιτροπής, δεν έχει αναδρομικήν δύναμιν. Πάντως αποφάσεις του διευθυντού, δι` ων απορρίπτεται αίτησις περί χαρακτηρισμού ατυχήματος τινός ως εργατικού ή ασθενείας ως επαγγελματικής επέχουν θέσιν προτάσεως, εφ` ων αποφαίνεται η ΤΔΕ ή η υποεπιτροπή» (άρθρο 2)
• «Η διοικητική επιτροπή του υποκαταστήματος είναι αρμοδία ν` αποφασίζη επί υποθέσεων αίτινες έχουσιν ως αντικείμενον : 1) . . . 2) Τον χαρακτηρισμόν εργατικού ατυχήματος ή ασθενείας ως επαγγελματικής τοιαύτης και αναγνώρισιν δικαιώματος επί τας σχετικάς παροχάς, κατά τας εν άρθρ. 2β παρ. 7 διακρίσεις» (άρθρο 3)
• «Αι αποφάσεις ανακοινούνται εις τους ενδιαφερομένους είτε προφορικώς είτε δι` επιδόσεως εγγράφου επί αποδείξει παραλαβής. Αι υπό των συλλογικών οργάνων εκδιδόμεναι αποφάσεις, αι εν όλω ή εν μέρει απορριπτικαί αιτήσεως αποφάσεις, ως και αι αποφάσεις αι αφορώσαι μείωσιν, αναστολήν, διακοπήν ή στέρησιν των πάσης φύσεως παροχών, έκπτωσιν, συμψηφισμόν, καταλογισμόν ή καθορισμόν υποχρεώσεων, ως και πάσα άλλη εν γένει απόφασις, ης την έγγραφον διατύπωσιν απήτησεν ο ενδιαφερόμενος, εκδίδονται εγγράφως και ανακοινούται εις τον ενδιαφερόμενον, δι` επιδόσεως επί αποδείξει παραλαβής. Εν τω εγγράφω αναφέρεται εν συντομία το ιστορικόν της υποθέσεως, αιτιολογία της αποφάσεως και η απόφασις . . .» (άρθρο 9)
• «1. Η διαπίστωσις του ατυχήματος ή της επαγγελματικής ασθενείας γίνεται υπό της Τ.Δ.Ε., ήτις, εξετάζουσα λεπτομερώς τα υποβαλλόμενα στοιχεία, αποφαίνεται ητιολογημένως εάν υφίσταται είτε ατύχημα εν γένει, και δη τοιούτου οφειλόμενου εις τας συνθήκας της εργασίας ή μη, είτε επαγγελματική ασθένεια. 2. Επί επειγουσών περιπτώσεων δύναται να γίνηται διαπίστωσις υπό του διευθυντού του υποκαταστήματος, όστις όμως, εντός 8 ημερών, δέον να προκαλέση απόφασιν της ΤΔΕ . . .» (άρθρο 26)
• «1. Εν περιπτώσει αμφισβητήσεων, γενομένων εξ αποφάσεων οργάνου ΙΚΑ, εις το οποίον κατά τον παρόντα κανονισμόν ανατίθεται ασφαλιστική αρμοδιότης, επιλαμβάνεται του ελέγχου της ορθότητος της αμφισβητουμένης αποφάσεως το αμέσως ανώτερον ιεραρχικώς ασφαλιστικόν όργανον, το οποίον, επανεξετάζον την απόφασιν, αποφαίνεται οριστικώς, εφ` όσον ήθελεν υποβληθή αίτησις θεραπείας από μέρους παντός έχοντος συμφέρον. 2. Η αίτησις θεραπείας, υποβάλλεται ατύπως, εγγράφως ή προφορικώς προς το εκδόσαν την αμφισβητουμένην απόφασιν ασφαλιστικόν όργανον εντός τριάκοντα μεν ημερών από της εις τον ενδιαφερόμενον κοινοποιήσεως αυτής, εντός δε τριών μηνών από της κοινοποιήσεως, εφόσον πρόκειται περί αποφάσεως ληφθείσης επί αιτήματος απονομής συντάξεως . . . 3. Αμέσως ανώτερον ασφαλιστικόν όργανον είναι : α) του διευθυντού υποκαταστήματος ή οικεία τοπική διοικητική επιτροπή . . .» (άρθρο 39, ως ετροποποιήθη με την 29090/1251/26-5/15.6.56 AΥE).

Ακόμα, ο Α.Ν. 1846/1951 «Περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων» (Α` 179), ο οποίος προβλέπει ειδικότερα στα άρθρα 8 παρ. 4 και 34 περί του εργατικού ατυχήματος και της επαγγελματικής νόσου, ορίζει στο άρθρο 14 παρ. 8 ότι «Οι Διευθυνταί των Υποκαταστημάτων οριζόμενοι κατά τας διατάξεις του οικείου Κανονισμού, αποφασίζουν κατά την ωσαύτως υπό των Κανονισμών ορισθησομένην διαδικασίαν, περί της υπαγωγής εις την ασφάλισιν, της διαρκείας της ασφαλιστικής σχέσεως και της καταβολής των εισφορών και της πραγματοποιήσεως των ασφαλιστικών παροχών, ως και επί παντός ετέρου θέματος ορισθησομένου διά του αυτού Κανονισμού». Εξάλλου, κατά μεν το άρθρο 4 περ. γ` του Β.Δ. της 11-5/26.6.1954 «Περί Τοπικών Διοικητικών Επιτροπών του ΙΚΑ» (Α` 134), όπως το άρθρο αυτό αντικατεστάθη από την παρ. 2 του άρθρου 7 του ΝΔ. 3710/1957 (Α` 150), η Τοπική Διοικητική Επιτροπή είναι, μεταξύ άλλων, αρμοδία όπως «αποφαίνεται επί των ενστάσεων κατά πάσης φύσεως αποφάσεων του Διευθυντού του Υποκαταστήματος αφορωσών την υπαγωγήν εις την ασφάλισιν, την διάρκειαν της ασφαλιστικής σχέσεως, τον υπολογισμόν και την καταβολήν των εισφορών και την πραγματοποίησιν των ασφαλιστικών παροχών»  κατά δε τον Κανονισμόν Ασφαλίσεως ΙΚΑ (55575/Ι. 479 της 18-11/7.12.1965 απόφαση του Υπουργού Εργασίας – Β` 816), στο άρθρο 119 παρ. 1 του οποίου δεν περιλαμβάνονται, μεταξύ των ενδεικτικώς απαριθμουμένων αρμοδιοτήτων του Διευθυντού Υποκαταστήματος, και θέματα σχετικά με τις ασφαλιστικές παροχές και ειδικότερα, με το χαρακτηρισμό ατυχήματος ως εργατικού ή μη, από της ενάρξεως ισχύος του Κανονισμού αυτού καταργούνται, κατ` άρθρο 122 παρ. 2 περ. ιγ` , «αι διατάξεις των άρθρων 1, 2, 2α, 3,7,8 και 39 του διά της υπ` αριθμ. 57440/13.1.1938 αποφάσεως του Υπουργού Εργασίας κυρωθέντος Κανονισμού . . . καθ`ο μέρος αι διατάξεις αύται αναφέρονται εις τα θέματα, τα ρυθμιζόμενα υπό των διατάξεων των άρθρων 118, 119, 120 και 121 του παρόντος Κανονισμού».

Από τις ανωτέρω παρατεθείσες διατάξεις προκύπτει ότι, από της ενάρξεως ισχύος του Α.Ν. 1846/1951, η κατά το άρθρο 14 παρ. 8 αυτού απόφαση του Διευθυντή, με την οποία μπορεί πλέον αυτός να αποφαίνεται αν το επισυμβάν στον ασφαλισμένο ατύχημα είναι ή όχι εργατικό, υπόκειται, σύμφωνα με το άρθρο 39 παρ. 2 του Κανονισμού ασφαλιστικής αρμοδιότητας και διαδικασίας απονομής παροχών (AΥE 57440/1938 ), εφαρμοστέου εν προκειμένω εν όψει του άρθρου 122 παρ. 2 περ. ιγ` του Κανονισμού Ασφαλίσεως ΙΚΑ (ΑΥΕ 55575/1965), σε αίτηση θεραπείας ενώπιον της οικείας Τοπικής Διοικητικής Επιτροπής, εντός προθεσμίας τριάντα ημερών από της κοινοποιήσεως της αποφάσεως του Διευθυντή στον ενδιαφερόμενο. Ειδικότερα κατά το άρθρο 9 του ιδίου Κανονισμού, ναι μεν οι αποφάσεις ανακοινώνονται στους ενδιαφερομένους είτε προφορικώς είτε δι’ επιδόσεως εγγράφου, πλην, ειδικώς επί αποφάσεων, με τις οποίες απορρίπτονται αιτήσεις απαιτείται έγγραφη διατύπωση και επίδοση στον ενδιαφερόμενο επί αποδείξει παραλαβής. Ως τέτοια απόφαση πρέπει να εννοηθεί και η απόφαση του Διευθυντή περί χαρακτηρισμού του επισυμβάντος στον ασφαλισμένο ατυχήματος ως μη εργατικού, ως επηρεάζουσα δυσμενώς τα εκ του βιαίου συμβάντος δικαιώματα του παθόντος ή των λοιπών ενδιαφερομένων [1].

Άννα Ρεγκούτα, Δικηγόρος

e-mail: [email protected]

[1] Ίδετε ΣτΕ 4435/1987 και Στε 1699/1998, δημοσιευμένες σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ