Το δικαίωμα ανάκλησης δωρεάς, σύμφωνα με την ΑΚ 509 εδ. α΄ ασκείται με μονομερή απευθυντέα δήλωση [1] στον δωρεοδόχο ή στον νόμιμο εκπρόσωπό του. Η σχετική δήλωση είναι άτυπη έστω και αν αφορά ακίνητο [2], είναι ανεπίδεκτη αιρέσεως, όρου ή προθεσμίας, ενώ μπορεί να ακυρωθεί σύμφωνα με τις ΑΚ 410. Ακόμα πρέπει να αναφέρει τον λόγο της ανάκλησης και τα πραγματικά περιστατικά που τον θεμελιώνουν αλλιώς η ανάκληση είναι ανίσχυρη [3]. Η δήλωση της ανάκλησης δεν αποκλείεται να περιλαμβάνεται και σε δικόγραφο (αγωγή, προτάσεις κ.α.) του δωρητή [4] το οποίο κοινοποιείται στο δωρεοδόχο ή ακόμα και σε διαθήκη του δωρητή, οπότε απαιτείται η γνωστοποίηση του περιεχομένου της στο δωρεοδόχο μετά το θάνατο του δωρητή.

Η ανάκληση ολοκληρώνεται και επιφέρει τις έννομες συνέπειες της από την περιέλευση της δήλωσης στον δωρεοδόχο. Τα αποτελέσματα της ανάκλησης επέρχονται όταν ο λόγος ανάκλησης είναι αληθής και δύναται να στηρίζει την ανάκληση. Ως λόγοι ανάκλησης μπορούν να προταθούν παραπτώματα του δωρεοδόχου που συνθέτουν αχαριστία έναντι του δωρητή, όπως μεταξύ άλλων η εξυβριστική συμπεριφορά, η απειλή, η απόπειρα θανάτωσης, η πρόκληση σωματικώςν βλαβών, η άρνηση της παροχής στοιχειώδους βοήθειας, η κλοπή, η υπεξαίρεση, οι διαπληκτισμοί, η αφροντισία για την υγεία και τα γηρατειά, η παραμέληση περίθαλψης του δωρητή [5].

Η κατά νόμο και ουσία βασιμότητα του λόγου ανάκλησης κρίνεται από το δικαστήριο είτε στο πλαίσιο άσκησης από οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον (δωρητή, δωρεοδόχου) αναγνωριστικής αγωγής με αντικείμενο τη συνδρομή η όχι του προβαλλόμενου λόγου ανάκλησης είτε στο πλαίσιο άσκησης καταψηφιστικής αγωγής από την πλευρά του δωρητή βάσει των ΑΚ 904 επ. με αίτημα την επιστροφή του αντικειμένου της δωρεάς λόγω ανάκλησης, οπότε η συνδρομή ή όχι του λόγου ανάκλησης εξετάζεται ως προδικαστικό ζήτημα [6] [7].

Άννα Ρεγκούτα, Δικηγόρος

e-mail: [email protected]

[1] βλ. ΑΠ 1439/2017, ΑΠ 655/2014, ΑΠ 1832/2011

[2] βλ. ΑΠ 1375/2014, ΑΠ 545/2013, ΑΠ 291/2018, ΑΠ 1914/2017, ΑΠ 419/2016

[3] βλ. ΑΠ 1434/2014, ΑΠ 108/2012, ΑΠ 648/2018

[4] βλ. ΑΠ 2110/2017, ΑΠ 655/2014, ΑΠ 1375/2014

[5] βλ. Βαθρακοκοίλης αρ. 505 σε ΕρμΑΚ σελ 61 και 77

[6] βλ. ΑΠ 2110/2017, ΕφΛαρ 4/2019

[7] βλ. Ν. Γεωργιάδης, αρ. 509, σε Α. Γεωργιάδης (επιμ.) «Σύντομη Ερμηνεία του Αστικού Κώδικα», τόμος Ι, Π.Ν. Σάκκουλας, 2023, σελ 1174