Σύμφωνα με την ΥΑ 308//1983 (ΥΑ 30870 ΦΕΚ Β/603/1983) με θέμα “Ακινητοποίηση μηχανοκίνητων οχημάτων-μοτοποδηλάτων”, προβλέπονται οι περιπτώσεις και ο τρόπος ακινητοποίησης μηχανοκινήτων οχημάτων και μοτοποδηλάτων καθώς και η μεταφορά τους.
Τα αστυνομικά όργανα μπορούν να επιβάλλουν την ακινητοποίηση μηχανοκίνητου οχήματος ή μοτοποδηλάτου στις πιο κάτω περιπτώσεις:
α) Όταν το όχημα έχει βλάβη στο σύστημα διεύθυνσης ή τροχοπέδησης ή βλάβη που προκαλεί ροή λιπαντικών ή καύσιμης ύλης (παράβαση των διατάξεων των άρθρων 81 και 55 του Κ.Ο.Κ.). Η ακινητοποίηση διαρκεί μέχρι να αποκατασταθεί η βλάβη.
β) Όταν δεν λειτουργεί κανένα φως τροχοπέδησης του οχήματος (παράβαση των διατάξεων των άρθρων 68 και 74 του Κ.Ο.Κ.). Η ακινητοποίηση διαρκεί μέχρι να αποκατασταθεί η βλάβη.
γ) Όταν το όχημα δεν έχει καθόλου φώτα πορείας ή διασταύρωσης ή θέσης η όταν αυτά που έχει δεν λειτουργούν, εφόσον η πιο πάνω έλλειψη διαπιστώνεται κατά τη διάρκεια της νύχτας (παράβαση των διατάξεων των άρθρων 64, 65, 66, 74, 75, 78, 79 και 89 του Κ.Ο.Κ.). Η ακινητοποίηση διαρκεί μέχρι να αποκατασταθεί η βλάβη.
δ) Όταν το όχημα έχει ελαστικά επίσωτρα με προχωρημένη φθορά όπως αυτή καθορίζεται με την ΣΤ 29853/77 απόφαση του Υπουργού Συγκοινωνιών “περί καθορισμού ελάχιστου επιτρεπόμενου πάχους προεξοχών πέλματος ελαστικών αυτοκινήτων” (ΦΕΚ 1288/B/1977) ή έχει ακατάλληλα ελαστικά επίσωτρα (μέγεθος ή είδος προφίλ) ή οποιαδήποτε ουσιώδη διαφορά σε σχέση με τα ελαστικά που προδιαγράφονται από τα έγγραφα του οχήματος. Η ακινητοποίηση διαρκεί μέχρι να τοποθετηθούν κανονικά ελαστικά επίσωτρα.
ε) Όταν το όχημα έχει βλάβη ή ελλείψεις στους μηχανισμούς, τα εξαρτήματα ή τις συσκευές του ή στο κύριο σώμα του τέτοια που χωρίς αμφισβήτηση κάνει επικίνδυνη τη συνέχιση της κίνησής του ή προκαλεί κίνδυνους σε αυτούς που χρησιμοποιούν την οδό (παράβαση των διατάξεων των άρθρων 53 και 81 του Κ.Ο.Κ.) ή εκπέμπει καυσαέρια πέρα από τα όρια που καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις των αποφάσεων των Υπουργών Κοινωνικών Υπηρεσιών και Συγκοινωνιών 6565/23.2.2.1981 “περί καθορισμού επιτρεπομένων ορίων περιεκτικότητας σε μονοξείδιο του άνθρακα (CO) των υπό των κυκλοφορούντων βενζινοκίνητων αυτοκινήτων οχημάτων εκπεμπομένων καυσαερίων “ΦΕΚ 148/Β/1981 και 14350/325/21.4.1981 “περί καθορισμού επιτρεπομένων ορίων εκπομπής αιθάλης από τα κυκλοφορούντα πετρελαιοκίνητα οχήματα και κανονισμού χρήσεως ειδικής συσκευής για τον έλεγχο των καυσαερίων των πετρελαιοκίνητων οχήματων” ΦΕΚ 26Ο/Β/1981. Η ακινητοποίηση διαρκεί μέχρι να αποκατασταθεί η βλάβη.
στ) Όταν από τη λειτουργία του οχήματος προκαλούνται θόρυβοι, που υπερβαίνουν το επιτρεπόμενο όριο για την κατηγορία που ανήκει το όχημα σύμφωνα με τις διατάξεις της κοινής απόφασης των Υπουργών Κοινωνικών Υπηρεσιών και Συγκοινωνιών 1220/13/11 1.1979 “περί καθορισμού επιτρεπομένων ορίων θορύβων προκαλούμενων υπό των αυτοκινήτων οχημάτων μοτοσυκλετών και μοτοποδηλάτων και τρόπος μετρήσεως αυτού” ΦΕΚ 75/Β/1979 όπως ισχύει, (τροποποιήσεις εις ΦΕΚ 618/Β/1979 και 1093/Β/1980) εφόσον οι θόρυβοι προκαλούνται μέσα σε κατοικημένη περιοχή στις ώρες κοινής ησυχίας όπως αυτές καθορίζονται με τις αντίστοιχες αστυνομικές διατάξεις. Εάν οι θόρυβοι που προκαλεί το όχημα υπερβαίνουν τα 105 db (Α) για επιβατικά αυτοκίνητα δίτροχα μοτοποδήλατα και δίτροχες μοτοσυκλέτες και τα 110 db (Α) για τα φορτηγά αυτοκίνητα, λεωφορεία, τρίτροχα μοτοποδήλατα και τρίτροχες μοτοσυκλέτες, όπως τα όρια αυτά καθορίζονται από την πιο πάνω κοινή απόφαση (οπότε η συνέχιση της κίνησης του οχήματος είναι επικίνδυνη για αυτούς που χρησιμοποιούν την οδό) τότε τα αστυνομικά όργανα μπορούν να διατάξουν την ακινητοποίηση του οχήματος σε οποιοδήποτε σημείο (μέσα ή έξω από κατοικημένη περιοχή) και σε οποιαδήποτε ώρα και αν προκαλούνται οι θόρυβοι. Η διαπίστωση της στάθμης του παραγόμενου θορύβου γίνεται από τα αστυνομικά όργανα σύμφωνα με την “εν στάσει” μέθοδο όπως αυτή περιγράφεται στο άρθρο 5 της 1220/13/79 απόφασης των Υπουργών Κοιν. Υπηρεσιών και Συγκ/νιών. στον πλησιέστερο ακάλυπτο χώρο (δρόμο, οικόπεδο, πλατεία κλπ) που έχει ελεύθερη επιφάνεια (χωρίς εμπόδια) τουλάχιστον κατά τρία (3) μέτρα μεγαλύτερη (περιμετρικά) από την εξωτερική επιφάνεια του ελεγχόμενου οχήματος. Η ακινητοποίηση διαρκεί μέχρι να αποκατασταθεί η βλάβη.
ζ) Όταν ο οδηγός οδηγεί πέρα από τα επιτρεπόμενα χρονικά όρια εργασίας (παράβαση των διατάξεων του άρθρου 13 του Κ.Ο.Κ.) Η ακινητοποίηση διαρκεί τουλάχστον τέσσαρες (4) ώρες εκτός αν παραλάβει το όχημα άλλος ικανός οδηγός.
η) Όταν ο οδηγός στερείται άδειας ικανότητας οδηγού ή όταν του έχει αφαιρεθεί η άδεια ικανότητας οδηγού ή όταν αυτός έχει εμφανή σωματική ή πνευματική αναπηρία που έχει άμεση επίπτωση στην ικανότητά του για οδήγηση (παράβαση των διατάξεων του άρθρου 13 του Κ.Ο.Κ). Η ακινητοποίηση διαρκεί μέχρι να παραλάβει το όχημα άλλος ικανός οδηγός.
θ) Όταν ο οδηγός είναι μεθυσμένος ή βρίσκεται κάτω από την επήρεια ναρκωτικών ή τοξικών ουσιών, γεγονός που διαπιστώνεται με επίσημα αναγνωρισμένη μέθοδο (παράβαση των διατάξεων του άρθρου 42 του Κ.Ο.Κ.). Η ακινητοποίηση διαρκεί μέχρι να παραλάβει το όχημα άλλος ικανός οδηγός ή μέχρι να περάσει η επίδραση που είχαν πάνω στον οδηγό το οινόπνευμα ή τα ναρκωτικά ή οι τοξικές ουσίες
ι) Όταν ο οδηγός ή ο επιβάτης δίκυκλης μοτοσυκλέτας η μοτοποδηλάτου δεν έχει μαζί του το ειδικό προστατευτικό κράνος που προβλέπει το άρθρο 101 του Κ.Ο.Κ. Η ακινητοποίηση διαρκεί μέχρις ότου ο οδηγός ή ο επιβάτης εφοδιαστούν με το ειδικό προστατευτικό κράνος
ια) Όταν το όχημα είναι υπερφορτωμένο και το μικτό του βάρος υπερβαίνει περισσότερο από 10% το μέγιστο βάρος που επιτρέπεται για το όχημα (παράβαση των διατάξεων του άρθρου 32 του Κ.Ο.Κ.). Η ακινητοποίηση διαρκεί μέχρι να αφαιρεθεί από το όχημα το πρόσθετο βάρος.
ιβ) Όταν το όχημα κυκλοφορεί κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 53 του Κ.Ο.Κ. που καθορίζουν τα σχετικά με τα βάρη και τις διαστάσεις του. Η ακινητοποίηση διαρκεί μέχρι να προσκομιστεί η ειδική άδεια που προβλέπεται από το άρθρο 53 παρ. 2 του Κ Ο.Κ. και που εκδίδεται από το Υπουργείο Δημοσίων Έργων η από την αρμόδια αρχή που έχει εξουσιοδοτηθεί από αυτό.
ιγ) Όταν το όχημα είναι φορτωμένο επικίνδυνα και εκτίθενται σε κίνδυνο πρόσωπα ή προκαλούνται ζημιές στο οδόστρωμα από φορτίο που διαρρέει, πέφτει ή έλκεται από το όχημα ή όταν το όχημα είναι φορτωμένο με τρόπο που περιορίζει την ορατότητα του οδηγού ή εμποδίζει την κανονική κίνηση του οχήματος ή ελαττώνει την σταθερότητά του ή καλύπτει τα φώτα πορείας ή στάθμευσης ή οπισθοπορείας ή τα αντανακλαστικά στοιχεία του οχήματος (παράβαση των διατάξεων του άρθρου 32 του Κ Ο.Κ.). Η ακινητοποίηση διαρκεί μέχρι να αρθεί η αιτία που την προκάλεσε.
ιδ) Όταν το όχημα δεν είναι εφοδιασμένο με πιστοποιητικό τεχνικού έλεγχου, εφόσον υπήρχε σχετική υποχρέωση κατά τις διατάξεις του Π.Δ/τος 1387/1981 “καθιέρωση περιοδικού τεχνικού ελέγχου οδικών οχημάτων και των ρυμουλκουμένών τους” Η ακινητοποίηση διατάσσεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 2 της απόφασης αυτής.
Για την πραγματοποίηση της ακινητοποίησης οχήματος απαιτείται η σύμπραξη δύο (2) αστυνομικών οργάνων. Τα όργανα αυτά επιβάλλουν την ακινητοποίηση του οχήματος αφού προηγούμενα εκτιμήσουν τις ειδικές συνθήκες που συντρέχουν σε κάθε περίπτωση (σοβαρότητα βλάβης ή φθοράς του οχήματος, ευπάθεια ή αξία φορτίου). Ο οδηγός του οχήματος που ακινητοποιήθηκε ευθύνεται για τη φύλαξη του οχήματος και του μεταφερόμενου φορτίου. Αν η αιτία που προκάλεσε την ακινητοποίηση του οχήματος δεν είναι δυνατό να αρθεί αμέσως στον τόπο που έγινε η διαπίστωσή της, τότε σύμφωνα με το άρθρο 92 του Κ.Ο.Κ. τα αστυνομικά όργανα αφαιρούν τις πινακίδες και την άδεια κυκλοφορίας του οχήματος, συντάσσουν έκθεση ακινητοποίησής του, σύμφωνα με το άρθρο 4 της απόφασης αυτής και μεριμνούν για τη μεταφορά του με ειδικό φορτηγό ή γερανοφόρο όχημα σε χώρο όπου μπορεί να γίνει η επισκευή ή η ασφαλής φύλαξή του. Εάν τα αστυνομικά όργανα κρίνουν ότι η μεταφορά του οχήματος για επισκευή ή για ακινητοποίηση σε κατάλληλο χώρο δεν μπορεί να γίνει με κρατικά μεταφορικά μέσα ή με συμβεβλημένους με το Κράτος ιδιώτες μεταφορείς, τότε συνιστούν στον οδηγό να μεριμνήσει για την ασφαλή μεταφορά του οχήματός του στον χώρο που υποδεικνύεται, στην έκθεση ακινητοποίησης με μέσα της επιλογής του ή αν πρόκειται για επισκευή που ενδείκνυται να γίνει επί τόπου να μεριμνήσει για την διενέργειά της στον τόπο που διαπιστώθηκε η παράβαση.
Επιτρέπεται η κίνηση του οχήματος από τον τόπο επισκευής ή φύλαξής του μέχρι το αστυνομικό τμήμα, όπου φυλάσσονται η άδεια και οι πινακίδες κυκλοφορίας του, μετά την άρση της αιτίας που προκάλεσε την ακινητοποίησή του, μόνο εφόσον ο οδηγός έχει μαζί του αντίγραφο της έκθεσης ακινητοποίησης όπου αναφέρεται η επιτρεπόμενη διαδρομή χωρίς πινακίδες και άδεια. Η κίνηση οχήματος χωρίς άδεια κυκλοφορίας και πινακίδες για το οποίο έχει συνταχτεί έκθεση ακινητοποίησης, μπορεί να γίνει μέχρι τον τόπο επισκευής ή φύλαξής του που αναφέρεται στην έκθεση ακινητοποίησης κατά την κρίση των αστυνομικών οργάνων εφόσον ο οδηγός δήλωσε γραπτά ότι η κίνηση του οχήματος θα γίνει προσεκτικά και με αποκλειστική ευθύνη του σε ό,τι αφορά τόσο τη δική του ασφάλεια όσο και την ασφάλεια των επιβατών του οχήματος ή εκείνων που χρησιμοποιούν την οδό και εφόσον ο οδηγός έχει μαζί του αντίγραφο της έκθεσης ακινητοποίησης.
Ο δικαιούχος που θα παραλάβει το όχημα πρέπει να πληρώσει τη δαπάνη για τη μεταφορά και τη φύλαξη του οχήματός του.
Ευγενία Φωτοπούλου, δικηγόρος