Στις διατάξεις του άρθρου 6 του ν. 1397/1983 «Εθνικό Σύστημα Υγείας» (Α΄ 143) ορίζεται ότι: «1. Νοσοκομεία ιδρύονται μόνον ως νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου». Επακολούθησε ο ν. 2889/2001 (Α΄ 37/2.3.2001), με το άρθρο 1 του οποίου ορίζονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: «1. Η επικράτεια διαιρείται σε Υγειονομικές Περιφέρειες, οι οποίες ταυτίζονται με τις Διοικητικές. 2. Σε κάθε Υγειονομική Περιφέρεια της χώρας ιδρύεται νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με την επωνυμία “Περιφερειακό Σύστημα Υγείας”, που συμπληρώνεται από το όνομα της οικείας Περιφέρειας. Έδρα έχει την πόλη που εδρεύει η Διοικητική Περιφέρεια και εποπτεύεται και ελέγχεται από τον Υπουργό Υγείας και Πρόνοιας. . . 3. Τα Πε.Σ.Υ. οργανώνονται, διοικούνται και στελεχώνονται κατά τις διατάξεις του παρόντος νόμου. . . . 4. Όλες οι Νοσοκομειακές Μονάδες, καθώς και τα Κέντρα Υγείας με τα Περιφερειακά τους ιατρεία, που ανήκουν στο Ε.Σ.Υ. και βρίσκονται και λειτουργούν στη χωρική αρμοδιότητα κάθε ιδρυόμενου Πε.Σ.Υ., μετατρέπονται αυτοδικαίως, από τη δημοσίευση αυτού του νόμου, σε αποκεντρωμένες και ανεξάρτητες υπηρεσιακές μονάδες του αντίστοιχου Πε.Σ.Υ., με διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια. Οι αποκεντρωμένες μονάδες συνεχίζουν να έχουν τη διοίκηση του προσωπικού τους και οι υπάλληλοι διατηρούν τους κλάδους και τις θέσεις τους. Στο Πε.Σ.Υ. περιέρχεται αυτοδικαίως, κατά κυριότητα, χωρίς την τήρηση οποιουδήποτε τύπου, πράξης ή συμβολαίου, το σύνολο της κινητής και ακίνητης περιουσίας των μονάδων αυτών, οι οποίες εξακολουθούν να έχουν την αποκλειστική χρήση και διαχείριση των περιουσιακών τους στοιχείων, κατά τα οριζόμενα στις ειδικότερες διατάξεις του παρόντος νόμου». Με το άρθρο 1 δε, του ν. 3106/2003 (Α΄ 30), τα Περιφερειακά Συστήματα Υγείας (Πε.Σ.Υ.) μετονομάσθηκαν σε Περιφερειακά Συστήματα Υγείας και Πρόνοιας (Πε.Σ.Υ.Π.).

Ακολούθως, με τον νόμο 3329/2005 «Εθνικό Σύστημα Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και λοιπές διατάξεις» (Α΄ 81/4.4.2005), αναμορφώθηκε συνολικά το οργανωτικό σχήμα του Ε.Σ.Υ. που είχε θεσπισθεί με το ν. 2889/2001, με την κατάργηση των Πε.Σ.Υ.Π. και την ίδρυση με το άρθρο 1 του νόμου αυτού επτά (7) Υγειονομικών Περιφερειών (Δ.Υ.Πε.), στην έδρα καθεμίας από τις οποίες συνεστήθη ν.π.δ.δ. με την επωνυμία: «Διοίκηση Υγειονομικής Περιφέρειας. ΔΥΠΕ». Στο δε, άρθρο 7 του ιδίου νόμου, με τίτλο «Διοίκηση Νοσοκομείων του Εθνικού Συστήματος Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ε.Σ.Υ.Κ.Α.)», ορίζεται ότι: «1. Τα Νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ. που είχαν μετατραπεί σε αποκεντρωμένες μονάδες των Πε.Σ.Υ.Π. με τη διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 1 του Ν. 2889/2001 μετατρέπονται σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.), τα οποία υπόκεινται στον έλεγχο και την εποπτεία του Διοικητή της αντίστοιχης Υγειονομικής Περιφέρειας, διέπονται από τις διατάξεις του παρόντος νόμου και έχουν δικό τους προϋπολογισμό, πρωτόκολλο, σφραγίδα, αρχείο και αριθμό φορολογικού μητρώου (Α.Φ.Μ.)… 3. Όργανα διοίκησης των νοσοκομείων του Ε.Σ.Υ. είναι: α) το Διοικητικό Συμβούλιο και β) ο Διοικητής του Νοσοκομείου».

Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι, μετά την δημοσίευση του ν. 3329/2005 το οργανωτικό σχήμα του Εθνικού Συστήματος Υγείας, όπως είχε διαμορφωθεί με το ν. 2889/2001, αναμορφώθηκε, ουσιωδώς. Ειδικότερα, με τις διατάξεις του ν. 3329/2005, τα Νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ., αποτελούσαν, αρχικά, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (βλ. ν. 1397/1983), εν συνεχεία είχαν μετατραπεί (βλ. ν. 2889/2001) σε αποκεντρωμένες και ανεξάρτητες υπηρεσιακές μονάδες του οικείου Περιφερειακού Συστήματος Υγείας, χωρίς νομική προσωπικότητα αλλά με διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, διατηρώντας τη διαχείριση της περιουσίας τους – η οποία περιερχόταν κατά πλήρη κυριότητα στο οικείο Πε.Σ.Υ. (το οποίο αποτελούσε ν.π.δ.δ.) και μετετράπησαν, εκ νέου, με τον νόμο 3329/2005, σε αυτοτελή νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ισχύον καθεστώς), τα οποία, υπό το νέο αυτό οργανωτικό σχήμα, αποτελούν πλέον διακριτή βαθμίδα της υγειονομικής πυραμίδας της χώρας (ΣτΕ 7μ. 37, 413/2008). Καταργήθηκαν τα Περιφερειακά Συστήματα Υγείας και ιδρύθηκαν επτά (7) Υγειονομικές Περιφέρειες στην έδρα κάθε μίας από τις οποίες συνεστήθη ν.π.δ.δ. με την επωνυμία: «Διοίκηση Υγειονομικής Περιφέρειας. Δ.Υ.ΠΕ.»[1].

Προσέτι, από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι το ιατρικό προσωπικό των νοσοκομείων θεωρείται, όσον αφορά την υπηρεσία του στο νοσοκομείο, όργανο αυτού κατά την έννοια των άρθρων 105 και 106 του Εισ.Ν.Α.Κ.. Συνεπώς, από τις παράνομες πράξεις ή παραλείψεις ή υλικές ενέργειες ή παραλείψεις υλικών ενεργειών του προσωπικού αυτού κατά την παροχή ιατρικών υπηρεσιών μπορεί να θεμελιωθεί ευθύνη προς αποζημίωση του νοσοκομείου όπου λειτουργούν, εφόσον συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις που τάσσουν οι διατάξεις αυτές (πρβ. ΣτΕ 735/2010, 1219/2012)[2]

Εξάλλου, όπως έχει ήδη κριθεί, οι ιατροί των νοσοκομείων του εθνικού συστήματος υγείας είναι μόνιμοι δημόσιοι λειτουργοί και συνδέονται με υπηρεσιακή σχέση με τα νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ. στα οποία συνεχίζουν να υπηρετούν, ανεξαρτήτως της ειδικότερης -κατά τα προεκτεθέντα- νομικής μορφής κάθε νοσοκομείου ως αυτοτελούς νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή ως αποκεντρωμένης δημοσίας υπηρεσίας (πρβλ. ΣτΕ Ολομ. 1191-2/2009, ΣτΕ 1517/2003, 1735/2009, 735/2010)[3].

Στην έννοια δε, των οργάνων του νοσοκομείου, υπάγονται όχι μόνον οι ιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό, αλλά και το σύνολο των προσώπων που συνδέονται υπηρεσιακά με το νοσοκομείο και προσφέρουν σε αυτό τις υπηρεσίες τους, ανεξαρτήτως της φύσης της εργασιακής σχέσης που τα συνδέει με το ίδρυμα και του είδους των καθηκόντων που εκτελούν (βλ. Μαθιουδάκη, «Η αστική ευθύνη του κράτους από υλικές ενέργειες των οργάνων του κατά τα άρθρα 105-106 ΕισΝΑΚ, σελ. 438, Για την έννοια του οργάνου στο πλαίσιο του άρθρου 105 ΕισΝΑΚ βλ. Π. Δαγτόγλου, Γενικό Διοικητικό Δίκαιο, γ’ έκδοση, Αθήνα – Κομοτηνή 2004, αρ. περ. 1410 επ. σελ. 971 επ., Π. Παυλόπουλου, Η αστική ευθύνη του Δημοσίου, τόμος ΙΙ. Κατά τους κανόνες του Δημοσίου Δικαίου, Αθήνα-Κομοτηνή, 1989, σελ. 73 επ., 91).

Αγγελική Λιγοψυχάκη, ασκ. δικηγόρος

Email: [email protected]

[1]Βλ. 2011/2014 ΣτΕ, δημοσιευμένη σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ

[2] Βλ. 2816/2015 ΣτΕ, δημοσιευμένη σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ

[3] Βλ. 2011/2014 ΣτΕ, δημοσιευμένη σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ