Από το άρθρο 927 ΚΠολΔ, σε συνδυασμό με τα άρθρα 108, 294-297, 299, 954, 973,993 και 999 του ίδιου Κώδικα, συνάγεται ότι εκείνος που φέρεται σε εκτελεστό τίτλο ως δανειστής δικαιούται να επισπεύσει, με βάση τον τίτλο, αναγκαστική εκτέλεση κατά του φερόμενου στον τίτλο ως οφειλέτη, παρέχοντας προς τούτο σχετική εντολή στο όργανο της εκτελέσεως, το οποίο στη συνέχεια λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για την ολοκλήρωση της εκτελέσεως, και ότι σε εκείνον που επέσπευσε την εκτέλεση κατ` αρχήν δεν απαγορεύεται, ούτε αποδοκιμάζεται, αλλά αντιθέτως παρέχεται δικαίωμα να παραιτηθεί από κάθε μέλλουσα πράξη της εκτελέσεως, έως τη διενέργεια αυτής της πράξεως και με τήρηση του κατά νόμο οικείου τύπου και έτσι κατ’ αρχήν να επιφέρει ματαίωση της έγκυρης διενέργειας της εν λόγω πράξεως. Σημειωτέον ότι το ως άνω δικαίωμα εντάσσεται στο αναγνωριζόμενο από το Σύνταγμα (άρθ. 20) δικαίωμα αιτήσεως παροχής από την Πολιτεία έννομης προστασίας υπό τη μορφή της αναγκαστικής εκτελέσεως, το οποίο δικαίωμα, τείνοντας στην εξυπηρέτηση του γενικού συμφέροντος για κοινωνική ειρήνη, μπορεί, κατά την άσκησή του, να προσβάλλει δικαιώματα άλλου, όπως εκείνο της κατ’ αρχήν προστατευόμενης από το Σύνταγμα (άρθ. 17) και βασικά ρυθμιζόμενης στον ΑΚ (π.χ. με τα άρθρα 973, 1000, 1108) ιδιοκτησίας (ΑΠ 223/2004 ΤΝΠ-Νόμος)[1].
Εξάλλου, η θεμελιώδης δικονομική αρχή της διάθεσης, ως συνέπεια του απαλλοτριωτού των ιδιωτικών δικαιωμάτων, η οποία καθιερώνεται με τη διάταξη του άρθρ. 106 ΚΠολΔ, ισχύει και στη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης, όπου εκδηλώνεται με πολλαπλό περιεχόμενο και πραγματώνεται σε διαφορετικό κάθε φορά βαθμό. Έτσι, η εκτέλεση αρχίζει και κατ’ αρχήν αποπερατώνεται μόνο μετά από αίτηση ή ενέργεια των υποκειμένων της. Συναφής προς την αρχή της διάθεσης είναι και εκείνη της πρωτοβουλίας του επισπεύδοντας, η οποία καθιερώνεται με τη διάταξη του άρθρ. 927 ΚΠολΔ και σημαίνει, ειδικότερα, ότι η πράξη της διαδικασίας της αναγκαστικής εκτέλεσης εξελίσσεται από στάδιο σε στάδιο κατ’ αρχήν μετά από ενέργειες του επισπεύδοντος. Εξάλλου, στο πλαίσιο της αρχής της διάθεσης εντάσσεται και η εξουσία του επισπεύδοντος να παραιτείται από την κατάσχεση {βλ. Φάλτση, ΔικΑναγΕκτ, ΓενΜ, έκδ. 1998, παρ. 11, 12, σελ. 192-220 και ιδίως παρ. 11.1, ΙΙ.12·4· , παρ. 12 I1, IV13·14], η οποία και θέτει τέλος στην εκτελεστική διαδικασία που στηρίζεται στη συγκεκριμένη κατάσχεση, εκτός αν υπάρχουν αναγγελμένοι δανειστές με εκτελεστό τίτλο, των οποίων η αναγγελία έχει ισχύ αυτοτελούς κατάσχεσης (άρθρ. 972 παρ. 2 ΚΠολΔ)[2].
Η παραίτηση από την κατάσχεση, αυτού που την επέβαλε, ή η ανάκλησή της και γενικώς η ανάκληση της εντολής για εκτέλεση, η οποία δεν προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία, αλλά, όμως, αποτελεί λόγο κατάργησης της εκτελεστικής διαδικασίας, κρίνεται κατά τις διατάξεις για παραίτηση από διαδικαστικές πράξεις. Η παραίτηση αυτή, η οποία είναι έγκυρη και παρέχει έννομες συνέπειες, εφόσον δεν έχει προηγηθεί αναγγελία άλλου δανειστή υπό τις προϋποθέσεις των ΚΠολΔ 972 § 2 εδ. β` και 1006 § 2 εδ. α`, οπότε η αναγγελία επέχει θέση αυτοτελούς κατάσχεσης, μπορεί να γίνει είτε κατά τις διατυπώσεις του άρθρου 297 ή με εξώδικη έγγραφη δήλωση αυτού που την επέβαλε, η οποία πρέπει να κοινοποιηθεί στον καθ’ ου η εκτέλεση, οπότε και αρχίζει η δέσμευση του πρώτου, λόγω της φύσης της αναγκαστικής εκτέλεσης ως εξώδικης διαδικασίας, και στον επί του πλειστηριασμού υπάλληλο, δεν μπορεί, δε, να συναχθεί σιωπηρώς (ΕφΑΘ 2700/2021, ΜΠρΒολ 48/2018 ΤΝΠ-Νόμος, Βαθρακοκοίλης, ΚΠολΔ, τόμ. Β’, σ. 380). Απέναντι στους τρίτους όμως και ιδιαίτερα απέναντι στους άλλους δανειστές του οφειλέτη, προκειμένου να διασφαλισθούν τα συμφέροντα τους, η παραίτηση, κατά την ορθότερη άποψη, παράγει έννομες συνέπειες από την καταχώρησή της στα βιβλία κατασχέσεων, όπως ακριβώς και η κατάσχεση παράγει έννομες συνέπειες έναντι των τρίτων από την εγγραφή στα ίδια βιβλία, σύμφωνα με το άρθρο 997 §§ 2 και 3 του ΚΠολΔ (ΜΠρΒολ 48/2018, ΜΠρΧαλκιδ 96/2013 ΤΝΠ-Νόμος)[3].
Αγγελική Λιγοψυχάκη, δικηγόρος
Email: [email protected]
[1] Βλ. υπ’ αριθμόν 128/2022 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, δημοσιευμένη σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ
[2] Βλ. υπ’ αριθμόν 2700/2021 απόφαση του Εφετείου Αθηνών, δημοσιευμένη σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ
[3] Βλ. υπ’ αριθμόν 128/2022 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, δημοσιευμένη σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ