Σχετικά με το ζήτημα της χρήσης συστημάτων βιντεοεπιτήρησης για τον σκοπό της προστασίας προσώπων και αγαθών έχει εκδοθεί η Οδηγία 1/2011 της Αρχής, οι διατάξεις της οποίας πρέπει να εφαρμόζονται σε συνδυασμό με τις νέες διατάξεις του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (ΓΚΠΔ) και του ν. 4624/2019. Η εικόνα ενός ατόμου η οποία συλλέγεται δια της χρήσης συστήματος βιντεοεπιτήρησης συνιστά δεδομένο προσωπικού χαρακτήρα, στο βαθμό που παρέχεται η δυνατότητα ταυτοποίησης του συγκεκριμένου φυσικού προσώπου άμεσα ή έμμεσα, ενώ η λήψη ή και καταγραφή της εικόνας η οποία αποθηκεύεται και διατηρείται σε μηχανισμό βιντεοσκόπησης συνεχούς ροής, όπως π.χ. σε σκληρό δίσκο του συστήματος, συνιστά αυτοματοποιημένη επεξεργασία δεδομένων.
Η εγκατάσταση και λειτουργία συστημάτων βιντεοεπιτήρησης με τη λήψη ή και καταγραφή εικόνας ή και ήχου διά της συλλογής, διατήρησης, αποθήκευσης, πρόσβασης και διαβίβασης δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, ακόμη και από δημόσιο χώρο, συνιστούν ως επιμέρους πράξεις επεξεργασίας, επέμβαση στα ατομικά δικαιώματα του σεβασμού της ιδιωτικής ζωής κατ’ άρθ. 9 του Συντάγματος και 8 ΕΣΔΑ καθώς και της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα κατ’ άρθ. 9Α του Συντάγματος, 8 ΕΣΔΑ και 8 ΧΘΔΕΕ.
Η εγκατάσταση και λειτουργία του σχετικού συστήματος βιντεοεπιτήρησης είναι νόμιμη, εφόσον, κατ΄ αρχάς, πληρούνται σωρευτικά οι προϋποθέσεις των άρθρων 5 (γενικές αρχές) και 6 (νόμιμη βάση) ΓΚΠΔ. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων εξέδωσε τις κατευθυντήριες γραμμές 3/2019 σχετικά με την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, μέσω συσκευών λήψης βίντεο. Το κείμενο αυτό παρέχει αναλυτική καθοδήγηση για το πώς εφαρμόζεται ο ΓΚΠΔ σε σχέση με τη χρήση καμερών για διαφόρους σκοπούς. Περαιτέρω, οι διατάξεις της Οδηγίας 1/2011 της Αρχής σχετικά με το ζήτημα της χρήσης συστημάτων βιντεοεπιτήρησης για το σκοπό της προστασίας προσώπων και αγαθών πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε συνδυασμό με τις ανωτέρω διατάξεις του ΓΚΠΔ. Τη συναφή δε, υποχρέωση απόδειξης της νομιμότητας φέρει ο υπεύθυνος επεξεργασίας κατ’ εφαρμογή της αρχής της λογοδοσίας στο πλαίσιο της συμμόρφωσης και τεκμηρίωσης αυτής, η οποία πρέπει να λαμβάνει χώρα σε χρόνο προ της εγκατάστασης και λειτουργίας του συστήματος (βλ. και Απόφαση 43/2019 της Αρχής).
Αναφορικά δε, με την εγκατάσταση κάμερας από μεμονωμένο ιδιοκτήτη ή ένοικο σε κοινόχρηστο χώρο στάθμευσης της πολυκατοικίας ή του κτιρίου για την επιτήρηση προσωπικού οχήματος, το άρθρο 15 παρ. 4 της με αρ. 1/2011 Οδηγίας της Αρχής αναφέρει ότι επιτρέπεται υπό τις εξής προϋποθέσεις: α) Να προβλέπεται στον κανονισμό της πολυκατοικίας ή να υπάρχει συναπόφαση των ενοίκων που λαμβάνεται κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 1 του άρθρου αυτού, σύμφωνα με το οποίο η εγκατάσταση συστήματος βιντεοεπιτήρησης μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με απόφαση του οργάνου που είναι υπεύθυνο για τη διαχείριση του συγκροτήματος (π.χ. της Γενικής Συνέλευσης της πολυκατοικίας) σύμφωνα με τις διατάξεις του οικείου Κανονισμού, και όχι από κάποιον ένοικο μεμονωμένα, και, εφόσον υπάρχει σύμφωνη γνώμη των δύο τρίτων των ενοίκων της πολυκατοικίας (για τη γνώμη αυτή υπολογίζεται μία ψήφος ανά κατοικημένο διαμέρισμα), β) Να μην υπάρχει σύστημα βιντεοεπιτήρησης στους χώρους στάθμευσης εγκατεστημένο για λογαριασμό της πολυκατοικίας, γ) Η κάμερα να εστιάζει μόνο στο επιτηρούμενο όχημα και δ) Ο ενδιαφερόμενος ιδιοκτήτης ή ένοικος να τοποθετήσει με δικά του έξοδα σχετική ευδιάκριτη ενημερωτική πινακίδα σε εμφανές σημείο του χώρου στάθμευσης.
Συνεπώς, σε περιπτώσεις εγκατάστασης συστήματος βιντεοεπιτήρησης από ιδιώτη σε κοινόχρηστο χώρο, όπως η πυλωτή πολυκατοικίας, όπου δεν μπορεί να αποκλειστεί η χρήση από τους υπόλοιπους ενοίκους, η χρήση του συστήματος προσβάλλει υπέρμετρα τα δικαιώματα των προσώπων που κινούνται στον χώρο αυτόν, καθώς ενδέχεται να παρακολουθούνται δραστηριότητες στενά συνδεδεμένες με την προσωπική τους ζωή. Άρα, χωρίς τις προϋποθέσεις που προαναφέρθηκαν (του άρθρου 15 παρ. 4 της οδηγίας 1/2011 της Αρχής) η εν λόγω επεξεργασία δεν είναι νόμιμη, καθώς παραβιάζεται το άρθρο 6 παρ. 1 του ΓΚΠΔ (ίδετε τις υπ’ αριθμόν 4/2022 και 1/2023 αποφάσεις του Προέδρου της Αρχής Προστασίας Δεδομένων).
Αγγελική Λιγοψυχάκη, ασκ. δικηγόρος
Email: [email protected]