Σύμφωνα με το άρθρο 592 ΚΠολΔ, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο τέταρτο του άρθρου 1 Ν.4335/2015, ΦΕΚ Α 87 και εφαρμόζεται, σύμφωνα με το άρθρο ένατο παρ.2 του αυτού άρθρου και νόμου για τα κατατιθέμενα από τις 1.1.2016 ένδικα μέσα και αγωγές, κατά την ειδική διαδικασία των οικογενειακών διαφορών δικάζονται οι γαμικές διαφορές, οι διαφορές από την ελεύθερη συμβίωση, οι διαφορές από τις σχέσεις γονέων και τέκνων, και οι λοιπές οικογενειακές διαφορές που ορίζονται στην παράγραφο 3 του άρθρου αυτού, και συγκεκριμένα οι διαφορές που αφορούν:
α) τον καθορισμό, τη μείωση ή την αύξηση της συνεισφοράς του καθενός από τους συζύγους για τις ανάγκες της οικογένειας, της διατροφής που οφείλεται λόγω γάμου, διαζυγίου ή συγγένειας, των δαπανών τοκετού και της διατροφής της άγαμης μητέρας, καθώς και της διατροφής της μητέρας από την κληρονομική μερίδα που έχει επαχθεί στο τέκνο που αυτή κυοφορεί, β) την άσκηση της γονικής μέριμνας αναφορικά με το τέκνο κατά τη διάρκεια του γάμου, και σε περίπτωση διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου ή όταν πρόκειται για τέκνο χωρίς γάμο των γονέων του, τη διαφωνία των γονέων κατά την κοινή άσκηση από αυτούς της γονικής τους μέριμνας, καθώς και την επικοινωνία των γονέων και των λοιπών ανιόντων με το τέκνο, γ) τη ρύθμιση της χρήσης της οικογενειακής στέγης και της κατανομής των κινητών μεταξύ συζύγων, δ) κάθε άλλη περιουσιακού δικαίου διαφορά, που απορρέει από τη σχέση των συζύγων, ή των γονέων και τέκνων.
Κατά την Χ. Απαλαγάκη [1], οι ως άνω διαφορές δεν εμπίπτουν στην έννοια των γαμικών, ως έχουσες κυρίως περιουσιακό χαρακτήρα. Ωστόσο, πλέον και οι ως άνω διαφορές με στοιχεία α έως δ υπάγονται στην ειδική διαδικασία των διαφορών από την οικογένεια, το γάμο και την ελεύθερη συμβίωση και εκδικάζονται με αυτή, καθώς περιέχονται στην 3η παράγραφο του άρθρου 592 ΚΠολΔ, ως λοιπές οικογενειακές διαφορές. Επομένως, επιλύθηκε νομοθετικά και η διαδικασία εκδικάσεως της περιουσιακού δικαίου διαφοράς για την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα, κατά το άρθρο 1400 ΑΚ. Η άποψη που υποστηριζόταν πριν την εφαρμογή του ν. 4335/2015 δεχόταν ότι η σχετική αξίωση υπάγεται στην τακτική διαδικασία, ανεξάρτητα εάν η σχετική αγωγή εγείρεται μετά τη λύση ή την ακύρωση του γάμου, ή ασκείται κατά τη διάρκειας της διαστάσεως των συζύγων δηλαδή όσο ο γάμος υφίσταται και δεν έχει λυθεί (βλ. ενδεικτικά ΠΠρΘεσ 2318/2016 Αρμ 1988, 705, ΜΠρΛαρ 184/2005 ΝΟΜΟΣ, ΕφΑθ 9092/1990, ΕλλΔνη 1992, 163-164).
Μη υποχρέωση κατάθεσης παραβόλου έφεση για τις παραπάνω διαφορές:
Περαιτέρω, με τη διάταξη παρ. 3 του άρθρου 495 ΚΠολΔ (όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο τρίτο του άρθρου 1 του ν. 4335/2015 ΦΕΚ-Α΄ 87/23.7.2015, με έναρξη ισχύος 1-1-2016 -άρθρο ένατο παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4335/2015) και δη σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο της διάταξης αυτής, η υποχρέωση κατάθεσης παραβόλου για την άσκηση των ενδίκων μέσω της έφεσης, αναίρεσης και αναψηλάφησης, δεν ισχύει, μεταξύ άλλων και για τις διαφορές του άρθρου 592 ΚΠολΔ αριθμ. 1 (γαμικές διαφορές) και 3 (διαφορές που αφορούν την διατροφή, επιμέλεια, επικοινωνία τέκνων, χρήση οικογενειακής στέγης, κατανομή κινητών μεταξύ συζύγων και κάθε άλλη περιουσιακού δικαίου διαφορά που απορρέει από τη σχέση των συζύγων ή των γονέων και τέκνων).
Συνεπώς, στην περίπτωση που η επίδικη διαφορά ενώπιον δευτεροβάθμιου δικαστηρίου αφορά αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα (υπαγομένης στην διάταξη του άρθρου 592 παρ.3 ΚΠολΔ), δεν απαιτείται η κατάθεση παραβόλου από τον εκκαλούντα στο δημόσιο ταμείο για το παραδεκτό του ενδίκου μέσου. Ο εκκαλών συνεπώς απαλλάσσεται της καταβολής αυτού, και σε περίπτωση που έχει ήδη καταβάλει σχετικό παράβολο αυτό πρέπει να του αποδοθεί, ανεξάρτητα από την έκβαση της δίκης [3].
Άννα Ρεγκούτα, Δικηγόρος
e-mail: [email protected]
[1] βλ. Χαρούλα Απαλαγάκη, άρθρο 592 σε ΚΠολΔ Ερμηνεία κατ’ άρθρο, τόμος ΙΙ, Νομική Βιβλιοθήκη 2016, σελ. 1591
[2] ΕφΔωδ 95/2022 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ
[3] ΑΕΔ 3/2014, ΑΕΔ 4/2014, ΑΠ 319/2017 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).