Στο άρθρο 141 §5 ν. 4548/2018 καθιερώνεται δικαίωμα της μειοψηφίας των μετόχων στην ανώνυμη εταιρία, σύμφωνα με το οποίο μέτοχος ή μέτοχοι που εκπροσωπούν το 1/20 (ή μικρότερο ποσοστό, όχι όμως μικρότερο του 1/40, εφόσον υπάρχει σχετική καταστατική πρόβλεψη κατά την §13 του ίδιου άρθρου) του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου δικαιούνται να αιτηθούν από τον πρόεδρο της γενικής συνέλευσης και ουσιαστικά να επιβάλουν σε αυτόν την εφάπαξ αναβολή λήψης απόφασης οποιασδήποτε φύσης από τη γενική συνέλευση είτε για όλα είτε για ορισμένα θέματα της ημερήσιας διάταξης, για χρονικό διάστημα έως είκοσι ημέρες, ανεξαρτήτως του είδους της γενικής συνέλευσης, ως τακτικής ή έκτακτης. Ο δικαιολογητικός λόγος θέσπισης (ratio) της ρύθμισης έγκειται στη νομοθετική πρόθεση να παρασχεθεί στη μειοψηφία των μετόχων η ευκαιρία μιας καλύτερης προετοιμασίας αναφορικά με τα καίρια ζητήματα της ανώνυμης εταιρίας, που πρόκειται να συζητηθούν στη γενική συνέλευση, αλλά και η αντιμετώπιση των τυχόν αιφνιδιασμών, που μπορούν να προκαλέσουν πρωτοβουλίες της πλειοψηφίας. Με τη ρύθμιση αυτή εξισορροπούνται, έτσι, τα πιθανώς αντιτιθέμενα συμφέροντα.
Το ανωτέρω δικαίωμα, ωστόσο, αναβολής λήψης απόφασης της γενικής συνέλευσης δεν πρέπει να ασκείται καταχρηστικά, υποστηρίζεται δε, ότι σε μία τέτοια περίπτωση, ο Πρόεδρος της γενικής συνέλευσης δικαιούται να αγνοήσει το ζήτημα (Ν. Ρόκα, Εμπορικές Εταιρίες, 7η έκδ., σελ. 419 και 414- 415). Πράγματι το δικαίωμα της μειοψηφίας να αιτηθεί την αναβολή της λήψης απόφασης από τη γενική συνέλευση υπόκειται στον έλεγχο της πιθανής καταχρηστικής άσκησής του, όπως και κάθε δικαίωμα. Ο Πρόεδρος, βέβαια, της γενικής συνέλευσης, ως εκλεγείς από την πλειοψηφία της γενικής συνέλευσης, είναι πιθανό να ταυτίζεται με τις απόψεις της, η τελική, όμως, κρίση περί την καταχρηστικότητα ή μη της απόφασης ανήκει εν τέλει στο δικαστήριο, στην περίπτωση που ο μέτοχος ή οι μέτοχοι της μειοψηφίας αποφασίσουν να προσφύγουν σε αυτό. Όπως, όμως, χαρακτηριστικά επισημαίνεται, η κατάφαση της καταχρηστικότητας του υποβαλλόμενου- αιτήματος και εντεύθεν και η νομιμοποίηση της απόρριψής του (ή εν μέρει αποδοχής του επί υποβολής πλειόνων αιτημάτων αναβολής και επιλογής της χρονικά προγενέστερης ημερομηνίας αντί της απώτερης) πρέπει να επιφυλάσσεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Ο νομοθέτης έχει ήδη σταθμίσει τα αντιτιθέμενα συμφέροντα κατά την κατάστρωση της διάταξης και ως αντίβαρο στο σχετικό δικαίωμα της μειοψηφίας και την συνεπαγόμενη από την άσκηση του εν λόγω δικαιώματος καθυστέρηση στη λήψη της απόφασης έχει θεσπίσει αφενός τον κανόνα της άπαξ αναβολής, αφετέρου την απώτατη προθεσμία από τη λήψη της περί την αναβολή απόφασης για τον προσδιορισμό της μετ’ αναβολή συνεδρίασης. Δεδομένου, συνεπώς, ότι το εν λόγω δικαίωμα αποσκοπεί στην προάσπιση των συμφερόντων της μειοψηφίας και επιπλέον έχουν προβλεφθεί επαρκείς δικλείδες ασφαλείας για τη μη παρακώλυση των δικαιωμάτων της πλειοψηφίας, η θεώρηση της άσκησης του δικαιώματος ως καταχρηστικής πρέπει να επιφυλάσσεται μόνο σε ακραίες περιπτώσεις και δη, όταν από την άσκηση του δικαιώματος είναι σφόδρα πιθανό να προκληθεί ανεπανόρθωτη βλάβη στην εταιρία (βλ. έτσι Α.Σπυρίδωνος, ο.π., σελ. 104-105, στους αριθ. 286- 287, Παναγιωτόπουλο, ο.π., σελ. 1045, στον αριθ. 62) [1710/2019 ΕΦ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, δημοσιευμένη σε ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ].
Αγγελική Λιγοψυχάκη, δικηγόρος
email: [email protected]